CHIẾN LƯỢC CÔNG TY ĐA QUỐC GIA CỦA SINGAPORE: THÁCH THỨC VÀ CƠ HỘI

Bên cạnh việc hưởng lợi từ nhu cầu đa dạng hóa của nhiều tập đoàn đa quốc gia (MNCs), Singapore có thể gặp phải thách thức đó là: các công ty thấy không cần thiết phải chuyển cơ sở sản xuất đến ASEAN do mô hình làm việc từ xa trở nên phổ biến cùng làn sóng chủ nghĩa bảo hộ dâng cao.

Trong bối cảnh chính phủ các quốc gia đưa ra những hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp quay về chính quốc nhằm đáp ứng tâm lý bảo hộ trong nước, ông Inderjit Singh, nhà sáng lập doanh nghiệp điện tử Solstar International tin rằng các MNCs có khả năng lớn tháo chạy khỏi đảo quốc sư tử.

Ví dụ, chính phủ Nhật đã cam kết chi 220 tỷ yen (tương đương 2.84 tỷ USD) nhằm giúp các doanh nghiệp xứ mặt trời mọc chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc, quay trở lại Nhật Bản.

Phó giáo sư Walter Theseira từ Trường Xã hội nhân văn của Đại học Singapore nhận định những thành phố tương tự như Singapore ở vào vị thế thuận lợi để tận dụng lợi ích từ toàn cầu hóa tuy nhiên những lợi thế này hiện giờ đang biến mất do tình trạng đóng cửa biên giới.

Với việc Singapore đang tự định hình bản thân trở thành thành phố New York hay London của ASEAN, không có gì lạ khi thấy nhiều chuyên gia làm việc tại Bangkok hay Jakarta vào các ngày bình thường và trở lại đảo quốc sư tử vào cuối tuần.

Ông Theseira nói “Những điều vừa nêu chấm dứt khi đại dịch COVID-19 bùng phát – ít nhất là trong ngắn hạn. Các doanh nghiệp sẽ đặt ra câu hỏi “Tôi phải cố giữ số lượng nhân viên ít nhất có thể tại những thị trường đang kinh doanh hay tập trung điều hành tại tổng hành dinh đầu não của khu vực. Đây thật sự không chỉ là vấn đề níu giữ hay chuyển đi”.

“Chỉ là một bước nhỏ từ tổng hành dinh của một doanh nghiệp tại Singapore đến những địa điểm kinh doanh khác của công ty này” Phó giáo sư nhấn mạnh.

Tuy nhiên, các nhà quan sát chỉ ra rằng việc dịch chuyển các công ty và việc làm khỏi đảo quốc không phải là một xu hướng mới mà chỉ là một phần của tiến trình toàn cầu hóa.

Ví dụ, nhiều thập niên trước, Singapore đã mất đi lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất các mặt hàng tiêu dùng như sản phẩm may mặc khi giá nhân công tăng vọt, dẫn đến việc hàng loạt công ty tái bố trí cơ sở sản xuất của mình tại các quốc gia ASEAN khác.

Hoạt động chuyển một số lĩnh vực sản xuất tới bên thứ ba tại những quốc gia khác cũng là một chỉ dấu quan trọng của tiến trình toàn cầu hóa.

Ông Seah nói “Quá trình này đã diễn ra hàng thập niên. Đây được gọi là tiến trình thuê ngoài hoạt động sản xuất. Hiện tại, dưới ảnh hưởng của dịch COVID-19, mô hình làm việc từ xa đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Trong quá khứ, hoạt động thuê ngoài được coi là chiến lược nhằm giảm chi phí vận hành. Tuy nhiên, hiện tại, khi đại dịch bùng phát tiến trình đã nêu trở thành yếu tố cơ bản.

Điều khác biệt duy nhất chính là hiện nay, hoạt động chuyển dịch lao động tác động trực tiếp đến công việc của các chuyên gia, nhà quản lý, điều hành, kỹ sư.

Some observers said it is still too early to tell whether global corporations would change their behaviour and make the exit from Singapore.

Một số nhà quan sát cho biết còn quá sớm để kết luận các doanh nghiệp đa quốc gia sẽ thay đổi hoạt động và chuyển khỏi đảo quốc sư tử.

Còn tồn tại một số vấn đề gây cản trở các doanh nghiệp hoạt động ngay tại chính quốc, nhà kinh tế Chua Hak Bin của Maybank Kim Eng nhận định.

Ông Ho nhắc lại “tất cả mọi người đang đánh giá lại bước đi cùng chiến lược của họ. Chắc chắn là Singapore cũng sẽ không mất cũng như được tất cả”.

Ông Seah lại có suy nghĩ khác, theo đó, vai trò của Singapore với tư cách một địa điểm ổn định và đáng tin cậy cho các hoạt động kinh doanh trọng yếu đã được nâng cao trong bối cảnh đại dịch.

“Hiện tại, việc di chuyển giữa các quốc gia trở thành một hoạt động vô cùng khó khăn, do vậy, ngày càng nhiều doanh nghệp chuyển cơ sở sản xuất đến những thị trường tiêu thụ chính hoặc đến những nước có cùng múi giờ”.

Liên quan đến nhu cầu đa dạng hóa, ông Seah cho biết, các công ty muốn thành lập một trụ sở chính cấp khu vực nhằm quản lý những văn phòng điều phối đặt tại các quốc gia ASEAN khác khi một cuộc khủng hoảng khác bùng phát tác động đến những cơ sở này.

Nhằm ngăn chặn tình trạng các doanh nghiệp toàn cầu chuyển khỏi đảo quốc, Singapore có thể áp dụng nhiều biện pháp ví dụ như khôi phục đường bay quốc tế, duy trì chính sách thuế cạnh tranh cùng tiếp tục mở cửa với những nhân sự có trình độ cao.

LÀN SÓNG LÀM VIỆC TỪ XA: LIỆU SINGAPORE CÓ LỢI THẾ HƠN CÁC QUỐC GIA KHÁC?

COVID-19 đã thúc đẩy mô hình làm việc từ xa, tạo ra những tác động khó có thể đảo ngược, đồng thời ở nhiều khía cạnh, làm thay đổi không gian kinh tế của nhiều quốc gia.

Mặc dù có nhiều điểm tích cực ví dụ như giảm thiểu chi phí, làm việc từ xa là một con dao hai lưỡi, có thể ảnh hưởng đến khả năng thu hút đầu tư nước ngoài của Singapore.

Mặc khác, nhiều doanh nghiệp đang tận dụng internet như là công cụ phá vỡ rào cản địa lý trong tuyển dụng nhân tài, qua đó, chủ doanh nghiệp có thể tiếp cận dễ dàng hơn lượng lớn nhân sự có chất lượng cao.

Như ông Chan đã nhấn mạnh trong buổi họp báo hôm 11/8 “một vài công việc hiện giờ được quảng cáo ngay tại trụ sở chính của nhiều công ty tại quốc đảo sư tử chính là có thể chọn làm việc ở Singapore hoặc thực hiện nhiệm vụ từ xa”.

“Điều này tác động đến các công việc như giám đốc điều hành, kỹ sư công nghệ, chuyên gia và nhà quản lý – những nghề có thể thực hiện thông qua internet, áp dụng tự động hóa và trí tuệ nhân tạo” – ông Chan nhận xét.

Phó giáo sư Theseira cho biết làm việc từ xa có thể dẫn đến những khác biệt trong nhóm các ngành nghề đã nêu khi nhiều doanh nghiệp tăng cướng tìm kiếm nhân công “có chất lượng và chấp nhận thu nhập thấp” hoặc các chuyên gia có năng lực cao và chấp nhận thay đổi phù hợp với nhu cầu công việc.

Ví dụ, nhiều kỹ sư phần mềm tại Việt Nam có thể được xếp vào nhóm lao động “giỏi và chấp nhận thu nhập thấp” trong bối cảnh họ đáp ứng những điều kiện công việc tối thiểu đặt ra bởi doanh nghiệp và hài lòng với lương thấp. Mặt khác những nhân viên thiết kế sản phẩm cho các công ty công nghệ như Apple có thể được xem như những nhân sự cấp cao và luôn chấp nhận thay đổi.

Trong bối cảnh Singapore không thể cạnh tranh ở mảng nhân sự “chất lượng cao và giá rẻ”, câu hỏi đặt ra là liệu Singapore có đủ lao động đáp ứng yêu cầu đáp “luôn linh hoạt” với công việc – theo lời ông Theseira

Trong khu vực ASEAN, có thể nói lao động Singapore là những người có trình độ và kỹ năng cao; tuy vậy các nước khác cũng không thiếu nhân sự giỏi do quy mô dân số lớn, đặc biệt ở lĩnh vực công nghệ - ông Theseira nói

Phó giáo sư cảnh báo “Singapore cần cẩn trọng trước những nhận định về các quốc gia khác trong khối ASEAN. Không thể nói rằng lao động tại những nước khác tại Đông Nam Á không được giáo dục tốt hoặc trình độ phát triển đi sau quốc đảo sư tử hơn 30 năm”.

Ông Thierea cho biết thêm Singapore cần phải tìm ra lợi thế so sánh, đó có thể là nhưng kỹ năng trọng yếu như thành thạo tiếng Anh hoặc kinh nghiệm dày dặn khi làm việc với thị trường phương Tây.

Tuy nhiên, ông Seah cũng nhận định phát triển của mô hình làm việc từ xa có thể là rào cản rõ ràng đối với việc các doanh nghiệp chuyển khỏi Singapore.

Khác biệt văn hóa, rào cản ngôn ngữ, sự đa dạng trong hệ thống quy định về lao động tại các quốc gia cùng mô thức quản lý khác biệt đối với nhiều doanh nghiệp khi áp dụng làm việc từ xa.

Ông Seah nhấn mạnh làm việc từ xa có thể phù hợp với những dự án ngắn hạn, dù vậy, mô thức đã nêu không thể áp dụng với những nhà quản lý doanh nghiệp – những cá nhân phải xử lý công việc kinh doanh hàng ngày.

Vậy nhưng các nhân sự người Singapore nên có tầm nhìn quốc tế khi đưa ra những quyết định liên quan đến nghề nghiệp khi làm việc từ xa trở thành một xu thế trong tương lại. Ông Seah cũng đưa ra nhận xét khá thận trọng rằng cần một thời gian khá dài để đưa làm việc từ xa trở thành mô thức làm việc chính.

Nếu các nhà lập chính sách yêu cầu công dân quốc đảo sư tử chuyển sang mô hình làm hình làm việc từ xa quá nhanh, có nguy cơ hầu hết người lao động không thể ngay lập tức đáp ứng những thay đổi này.

Nguồn: Channel News Asia

Từ khóa: Làm việc từ xa, ASEAN, Singapore, nhân sự