FATCA được xem là biện pháp lấp đầy kẽ hở thuế mà nhà đầu tư nước ngoài sử dụng để tránh thuế tại Mỹ chính thức có hiệu lực từ tháng sau.
Từ 1/7, Đạo luật tuân thủ thuế với tài khoản ở nước ngoài FATCA (Foreign Account Tax Compliance Act) nhằm ngăn ngừa và phát hiện các hành vi trốn thuế của các đối tượng nộp thuế Mỹ ở nước ngoài sẽ chính thức có hiệu lực.
FATCA được Chính phủ Mỹ ban hành tháng 3/2010 bao gồm nhiều quy định phức tạp và toàn diện có ảnh hưởng tới hầu hết mọi tổ chức tài chính trên thế giới, trong đó bao gồm cả các định chế tài chính Việt Nam.
FATCA - một số nội dung chính
FATCA yêu cầu các công dân Mỹ, bao gồm cả các cá nhân sống bên ngoài nước Mỹ báo cáo về các tài khoản tài chính của họ bên ngoài nước Mỹ và yêu cầu các tổ chức tài chính nước ngoài báo cáo cho Sở Thuế vụ Mỹ (Internal Revenue Service - IRS) về khách hàng người Mỹ của họ.
Hiện nay, không giống như nhiều quốc gia phát triển khác, Mỹ áp thuế thu nhập với mọi công dân Mỹ, bất kể nơi cư trú, và vì thế yêu cầu những người Mỹ sống ở nước ngoài phải nộp thuế Mỹ trên các khoản thu nhập ở nước ngoài. Theo quy định thuế của Mỹ, người Mỹ thường phải báo cáo và trả tất cả các khoản thuế thu nhập từ tất cả các nguồn.
FATCA yêu cầu công dân Mỹ có tài sản tài chính nước ngoài với tổng giá trị trên 50.000 USD phải báo cáo chi tiết thông tin về các tài sản đó theo một mẫu đơn được gắn cùng với tờ khai thuế hàng năm của những người nộp thuế. Việc báo cáo này được áp dụng cho các tài sản nắm giữ trong năm tài chính bắt đầu sau ngày 18/3/2010.
Nếu không báo cáo về các tài sản tài chính nước ngoài theo quy định nói trên, công dân Mỹ sẽ bị phạt 10.000 USD, và tăng tiếp lên 50.000 USD nếu tiếp tục vi phạm sau thông báo của IRS. Ngoài ra, khoản thuế còn thiếu do các tài sản tài chính nước ngoài không khai báo sẽ chịu mức phạt bổ sung 40%.
Nếu không tham gia vào thỏa thuận với IRS, tất cả các khoản thanh toán có nguồn gốc liên quan tới Mỹ của một tổ chức tài chính nước ngoài (FFI), bao gồm cổ tức và lợi nhuận do các doanh nghiệp Mỹ chi trả, sẽ chịu mức thuế khấu trừ 30%. FFI cũng sẽ chịu mức thuế 30% với toàn bộ tiền thu được từ việc bán tài sản liên quan tới Mỹ.
Để tuân thủ FATCA, các tổ chức tài chính nước ngoài có thể ký thỏa thuận trực tiếp với IRS hoặc các nước đối tác ký thỏa thuận liên chính phủ (IGA) với Mỹ. Bộ Tài chính Mỹ đưa ra 2 mô hình IGA để giảm bớt gánh nặng và hỗ trợ việc thực hiện FATCA tại các nước đối tác. Dạng mô hình tương hỗ cho phép các FFI báo cáo lên cơ quan chính phủ của nước sở tại trước, sau đó báo cáo lên IRS. Dạng mô hình không tương hỗ cho phép các FFI báo cáo trực tiếp lên IRS.
Đạo luật FATCA được xem là biện pháp lấp đầy kẽ hở thuế mà các nhà đầu tư nước ngoài sử dụng để tránh thuế tại Mỹ. Ủy ban Phối hợp Quốc hội Mỹ về Thuế ước tính FATCA sẽ tăng nguồn thu từ thuế mỗi năm khoảng 792 triệu USD trong 10 năm tới. Trong khi đó, chi phí để tuân thủ FATCA của các tổ chức tài chính ước tính vào khoảng 8 tỷ USD mỗi năm, gấp gần 8 lần doanh thu ước tính.
Tuân thủ FATCA tại Việt Nam
Tại Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chủ trương cam kết tuân thủ FATCA dưới hình thức ký kết Hiệp định song phương với Chính phủ Mỹ theo mô hình IGA 1. Theo đó, các tổ chức tài chính ở Việt Nam sẽ báo cáo thông tin theo quy định của FATCA cho một cơ quan có thẩm quyền Việt Nam, cơ quan có thẩm quyền sẽ phân tích và chuyển giao cho IRS.
Các tổ chức tài chính ở Việt Nam phải tuân thủ FATCA được xác định bao gồm các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, và các doanh nghiệp bảo hiểm.
Theo khảo sát về ngành Ngân hàng Việt Nam năm 2013 của công ty kiểm toán quốc tế KPMG, 33% số ngân hàng được hỏi cho biết ngân hàng của họ đang tuân thủ FATCA, 13% không tuân thủ. Đây là một kết quả được xem là đáng ngạc nhiên, bởi ở thời điểm KPMG công bố báo cáo, chưa có ngân hàng nào tại châu Á Thái Bình Dương đã hoàn toàn tuân thủ theo các yêu cầu của FATCA.
Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank - VCB) đi tiên phong trong hệ thống ngân hàng với việc khởi động dự án tuân thủ đạo luật FATCA tháng 3 vừa qua. Nhiều ngân hàng nước ngoài khác ở Việt Nam cũng đã bắt đầu dự án FATCA.
Ngày 24/4/2014, Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng đã ban hành công văn khuyến nghị các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam chủ động đăng ký mã GIIN và thực hiện báo cáo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sau khi hoàn thành việc đăng ký và được cấp mã GIIN. Đến thời điểm hiện nay, nhiều TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam đã đăng ký thành công mã số nhận dạng tổ chức trung gian toàn cầu (GIIN) với IRS.
NHNN cũng khuyến cáo việc chủ động nghiên cứu những yêu cầu của FATCA để chuẩn bị các điều khoản tuân thủ cần thiết như xác định chủ tài khoản có nguồn gốc Mỹ, thu thập thông tin về chủ tài khoản, thực hiện khấu trừ đối với các tài khoản không hợp tác...
Theo http://gafin.vn
Từ khóa: FATCA, Mỹ, đối phó, nhà đầu tư, nước ngoài, trốn thuế
