Việc Mỹ công nhận Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu cá da trơn được xem là tín hệu vui. Tuy nhiên, doanh nghiêp Việt Nam có tự tin khi xuất khẩu vào thị trường này vẫn là vấn đề băn khoăn.

Tín hiệu vui

Sau khi Mỹ công nhận Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu sản phẩm cá và cá cá da trơn sang Mỹ, nhiều chuyên gia cho rằng, động thái này sẽ tạo lực đẩy để ngành cá tra nước nhà phát triển vững chắc.

Đại diện Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, ngày 5/11/2019, Văn phòng Đăng ký liên bang Mỹ (Federal Register) chính thức công bố văn bản Luật từ Cục Kiểm tra An toàn thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ Nông Nghiệp Mỹ về việc công nhận Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu sản phẩm cá và cá cá da trơn sang Mỹ.

FSIS kết luận rằng hệ thống kiểm tra cá da trơn của Việt Nam tương đương với hệ thống kiểm tra của Mỹ. FSIS đang sửa đổi các quy định kiểm tra cá Siluriformes của mình để đưa Việt Nam là quốc gia đủ điều kiện xuất khẩu cá da trơn vào Mỹ.

Sản phẩm cá cá da trơn, trong đó có cá tra xuất khẩu từ Việt Nam, ngoài việc được cơ quan thẩm quyền Việt Nam chứng nhận đủ điều kiện, sản phẩm nhập khẩu sẽ tiếp tục được FSIS kiểm tra lại tại các điểm nhập cảnh của Mỹ.

Ngoài ra, FSIS sẽ tiếp tục tiến hành lấy mẫu để phân tích trong phòng thí nghiệm nhằm phát hiện dư lượng thuốc, hóa chất hay mầm bệnh có trong sản phẩm. Các sản phẩm vi phạm các yêu cầu của Mỹ sẽ bị từ chối nhập cảnh, quay lại nơi nhập khẩu và tiến hành tiêu hủy hoặc có các biện pháp khác theo quy định.

Cũng theo đại diện Hiệp hội, đây thực sự là tin mừng đối với ngành cá tra nước nhà. Trên thực tế, Mỹ là một thị trường vô cùng khó tính đối với các sản phẩm hàng hóa nhập khẩu. Để vào được thị trường này, hàng hóa của chúng ta phải vượt qua nhiều rào cản khắt khe.

Chính bởi vậy, thông tin này đã sự tạo ra đòn bẩy để các DN xuất khẩu cá tra vững tin thâm nhập vào các thị trường khó tính trên thế giới.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến, nhận định: Mỹ là thị trường lớn, khó tính nhất về vấn đề an toàn thực phẩm. “Việc được Mỹ công nhận tương đương là điều kiện quan trọng giúp thúc đẩy xuất khẩu cá tra vào Mỹ nhiều hơn” – ông Tiến nhấn mạnh.

Cũng theo ông Tiến, trong nhiều năm qua, để có thể đáp ứng được những yêu cầu khắt khe mà phía Mỹ đưa ra, ngành Thủy sản nước nhà đã phải rất nỗ lực để nâng cao sức cạnh tranh, chất lượng con cá tra xuất khẩu. Vì vậy, Bộ NN&PTNT, đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và đã được hoàn thiện.

Đặc biệt, việc tập huấn cho hàng triệu hộ nông dân về điều kiện bảo đảm vệ sinh, ATTP trong toàn bộ quá trình từ sản xuất con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu cá tra vào Mỹ; thực hiện nhiều cuộc đàm phán, đánh giá thực địa hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm trong sản xuất, chế biến, xuất khẩu cá da trơn Việt Nam.

Và những nỗ lực trong suốt 3 năm qua của chúng ta đã nhận được “trái ngọt”.

Nhưng còn nhiều mối lo

Theo các chuyên gia trong ngành thủy sản, việc đáp ứng yêu cầu công nhận tương đương của Mỹ sẽ góp phần chuyển mạnh ngành nuôi cá tra từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất lớn trên cơ sở kiểm soát có hệ thống từ con giống đến sản phẩm cuối cùng, đồng thời tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của ngành thủy sản.

Bên cạnh đó, Việt Nam đã được bổ sung thêm doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu cá tra vào Mỹ (hiện nay là 13 doanh nghiệp) và quan trọng hơn là tạo niền tin cho nhà nhập khẩu phía Mỹ. Điều này giúp gia tăng sản lượng, giá trị xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019.

Với những động thái nói trên, có thể khẳng định, cánh cửa vào thị trường khó tính nhất đối với con cá tra Việt Nam đang ngày càng rộng mở. Và theo giới chuyên gia, khi đã vào được thị trường khắt khe này, việc thâm nhập sang các thị trường khác không phải là điều quá khó. Tuy nhiên để đảm bảo xuất khẩu ổn định, bền vững sang Mỹ cũng như nhiều thị trường khác, ngành cá tra vẫn còn phải đối diện nhiều mối lo.

Theo quy định, sau khi công nhận tương đương, Bộ Nông nghiệp Mỹ tiếp tục giám sát, định kỳ thanh tra lại Hệ thống kiểm soát ATTP chuỗi sản xuất kinh doanh cá tra Việt Nam.

Do vậy, muốn duy trì việc công nhận và mở rộng xuất khẩu sang Mỹ và các thị trường khác, Việt Nam cần tiếp tục rà soát hoàn thiện và triển khai hệ thống chính sách pháp luật và tổ chức tốt việc thực thi Chương trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong sản xuất kinh doanh cá tra tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Trước đó, sau khi  Mỹ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm (ATTP) cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Ngày 4/11 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức cuộc họp thông tin xung quanh nội dung này.

Ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản (Nafiqad-Bộ NN&PTNT) cho rằng, đáp ứng yêu cầu công nhận tương đương của Mỹ sẽ góp phần chuyển mạnh ngành nuôi cá tra từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất lớn trên cơ sở kiểm soát có hệ thống từ con giống đến sản phẩm cuối cùng, đồng thời tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của ngành thủy sản.

Theo quy định, sau khi công nhận tương đương Bộ Nông nghiệp Mỹ tiếp tục giám sát, định kỳ thanh tra lại Hệ thống kiểm soát ATTP chuỗi sản xuất kinh doanh cá tra Việt Nam.

Do vậy, muốn duy trì việc công nhận và mở rộng xuất khẩu sang Mỹ và các thị trường khác, Việt Nam cần tiếp tục rà soát hoàn thiện và triển khai hệ thống chính sách pháp luật và tổ chức tốt việc thực thi Chương trình kiểm soát ATTP trong sản xuất kinh doanh cá tra tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Đáng chú ý, nếu như nhiều năm trước, cá tra Việt luôn giữ thế “một mình một chợ” thì nay cục diện đã thay đổi. Không ít thị trường đã đẩy mạnh nuôi cá tra, thậm chí có khả năng trở thành đối thủ cạnh tranh “đáng gờm” trên thị trường quốc tế trong thời gian tới.

Vì vậy, Bộ NN&PTNT chỉ rõ, theo thống kê, hiện Việt Nam có sản lượng cá tra 1,3 triệu tấn, Ấn Độ cũng đã có 650.000 tấn, Bangladesh 450.000 tấn, Indonesia 110.000 tấn. Thậm chí, Trung Quốc, một thị trường xuất khẩu cá tra hàng đầu của Việt Nam cũng đã nuôi và thu hoạch 10.000 tấn cá tra ở Hải Nam.

Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra là ngành cá tra phải thay đổi theo hướng tích cực cải thiện từ nuôi, chế biến, xuất khẩu, tổ chức sản xuất, chế biến gắn kết chặt chẽ với phát triển thị trường để nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường.

Nguồn: Diễn đàn Doanh nghiệp

Từ khoá: Việt Nam, tự tin, xuất khẩu, cá tra, thị trường, Mỹ.