Trung tâm Hội nhập quốc tế TP Hồ Chí Minh (CIIS) tổ chức thành công Hội nghị “Phổ biến các tiêu chuẩn quy định và thực thi cam kết về SPS trong Hiệp định EVFTA”

Sau hai năm ký kết Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như nhóm mặt hàng nông sản, thủy sản hiện đang đươc hưởng nhiều ưu đãi, kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU tăng mạnh. Bên cạnh ưu đãi, EU cũng đặt ra nhiều tiêu chuẩn cao về các biên pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS) cùng các tiêu chuẩn về hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT) đối với những mặt hàng trên, đây là rào cản không nhỏ đối với các nhà xuất khẩu của Việt Nam.

Với mục tiêu phổ biến các thông tin về SPS cùng các quy định TBT về tiêu chuẩn nhãn mác, bao bì đối với mặt hàng nông, thủy sản, từ đó giúp doanh nghiệp hiểu và nắm vững các quy định cụ thể khi xuất khẩu sang thị trường khối EU nhằm thúc đẩy các hoạt động xuất nhập khẩu bền vững, Trung tâm Hội nhập quốc tế thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM (FFA) tổ chức Hội nghị “Phổ biến các tiêu chuẩn quy định và thực thi cam kết về SPS trong Hiệp định EVFTA” vào ngày 28 tháng 9 tại thành phố Hồ Chí Minh.

Hội thảo đã thu hút hơn 150 đại biểu tham dự trực tiếp đến từ các cơ quan nhà nước, Hiệp hội ngành nghề và đặc biệt là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu,…cũng như các cơ quan truyền thông, báo chí trên địa bàn thành phố.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Ông Huỳnh Minh Vũ, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Hội nhập quốc tế TP.HCM (CIIS) cho biết: Sau hai năm thực thi, Hiệp định EVFTA bước đầu mang lại những kết quả tích cực đối với doanh nghiệp, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam nói chung và doanh nghiệp nông nghiệp nói riêng. Trong năm 2021, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam sang thị trường EU tăng trưởng đáng kể, đạt hơn 57 tỷ USD, tăng xấp xỉ 14.5%. Ở lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU là 3.2 tỷ USD, tăng trưởng 11.1% so với cùng kỳ năm 2020.

sps1

Hình ảnh: Ông Huỳnh Minh Vũ, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Hội nhập quốc tế TP.HCM (CIIS) phát biểu khai mạc tại Hội nghị

Tuy đạt được những kết quả tích cực, năm 2022, ngành nông nghiệp cũng như doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với những khó khăn, thách thức đáng kể như: tác động của giá lương thực thế giới tăng nhanh do tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng; dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi; đại dịch Covid-19 làm thay đổi nhu cầu tiêu dùng và tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu gây ra hạn hán và xâm ngập mặn ảnh hưởng tới môi trường trồng trọt và chăn nuôi. Do đó, các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS) hay các tiêu chuẩn về hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT) đã trở thành những rào cản lớn, đặc biệt đối với các quốc gia đang phát triển như Việt Nam.

Về vấn đề này, ông Trịnh Bá Cường, Tổng thư ký Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM (FFA) cho rằng, các yêu cầu kỹ thuật, quy định về SPS và TBT rất khắt khe. Trong khi đó nhiều sản phẩm đầu ra nông sản, thủy sản đang là sản phẩm chủ lực của TP. HCM, đồng thời là nguyên liệu đầu vào chính để các doanh nghiệp tại các tỉnh thành trong cả nước sản xuất, chế biến. Thực tế, thời gian qua, nhiều sản phẩm nông sản và thủy sản xuất khẩu của Việt Nam có mức dư lượng hóa chất nông nghiệp vượt quá mức quy định đã bị Liên minh châu Âu cảnh báo và nặng hơn nữa là thu hồi.

Ông Cường nhấn mạnh: “Điều này đồng nghĩa với việc nếu chúng ta không đáp ứng được những yêu cầu về SPS thì sản phẩm của chúng ta không thể vào được các thị trường đối tác, hoặc nếu vào được thì cũng bị ngăn chặn do không đạt tiêu chuẩn, thậm chí có thể bị trả lại, tiêu hủy, gây ra nhiều tổn thất cho doanh nghiệp lẫn hệ thống sản xuất trong nước.”

Do đó, doanh nghiệp cần hiểu rõ các yêu cầu nhập khẩu của các quốc gia trong khu vực và khi đáp ứng được sẽ giúp mở ra cơ hội rất lớn trong xuất khẩu nông thủy sản Việt Nam. Đặc biệt, sản phẩm xuất khẩu đã vào được EU- thị trường có yêu cầu cao- thì sẽ giúp lan tỏa và dễ dàng xuất khẩu vào các thị trường khác.

sps2

Hình ảnh: Ông Trịnh Bá Cường, Tổng thư ký Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM (FFA) phát biểu đề dẫn Hội nghị

Cùng quan điểm, Tiến sĩ Lê Thanh Hòa, Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, trực thuộc Bộ NN&PTNT cho rằng, doanh nghiệp cần lưu ý những vấn đề quan trọng khi xuất khẩu sang thị trường EU như: cam kết mở cửa thị trường cho nông sản Việt Nam xuất khẩu sang EU, cam kết về SPS trong EVFTA, một số vấn đề cần lưu ý của thị trường EU với nhà sản xuất…

Trong EVFTA có chương riêng về SPS, do đó xét về ngắn hạn, chương SPS giúp tạo ra cơ chế giải quyết các vấn đề kỹ thuật nhanh hơn và tiếp tục duy trì thị trường xuất khẩu vào các nước EU. Trong dài hạn, chương SPS sẽ giúp đàm phán mở cửa thị trường xuất khẩu cho nhiều sản phẩm, tăng cường ký kết các thỏa thuận công nhận lẫn nhau, tận dụng được cơ hội- hỗ trợ kỹ thuật từ các nước phát triển và giúp hài hòa lợi ích trong thương mại giữa Việt Nam- EU.

sps3

Hình ảnh: Tiến sĩ Lê Thanh Hòa, Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, Bộ NN&PTNT

Doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch giám sát chất lượng an toàn thực phẩm trồng trọt, xây dựng chương trình kiểm tra và giám sát về mức dư lượng và thuốc bảo vệ thực vật theo yêu cầu của thị trường đối với nông sản thực phẩm xuất khẩu vào EU, áp dụng các qui trình sản xuất tốt, các chứng nhận theo yêu cầu của thị trường (EU- GlobalGAP).

Đồng thời, doanh nghiệp cần thay đổi trong quản lý và giám sát an toàn thực phẩn (từ việc kiểm tra sản phẩm cuối cùng sang giám sát các mối nguy trong toàn bộ chuỗi sản xuất ra sản phẩm); xây dựng kênh trao đổi thông tin qui định về an toàn thực phẩm của thị trường giữa cơ quan quản lý và nhà sản xuất, xuất khẩu, thường xuyên cập nhật thông tin và thông báo đúng lúc, chính xác; xử lý kiểm dịch cho từng loại sản phẩm rau quả xuất khẩu theo qui định của thị trường...

Cũng tại Hội nghị, Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II, Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ NN&PTNN cũng khuyến nghị: các sản phẩm xuất khẩu trước hết cần đáp ứng các quy định về kiểm dịch thực vật của các nước, đáp ứng quy định về sức khỏe thực vật của EU trong khuôn khổ quốc tế và những quy định về an toàn thực phẩm đối với nông sản của nước nhập khẩu.

sps4

Hình ảnh: Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II, Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ NN&PTNN

Quy định về kiểm dịch thực vật của khối EU chủ yếu bao gồm: Quy định (EU) 2016/2031: quy định của EU về sức khỏe thực vật và Quy định (EU) 2019/2072: giúp thiết lập các điều kiện thống nhất để thực hiện (EU) 2016/2031.

Bà Hiền chia sẻ: “Các sản phẩm nhập khẩu vào EU có nguồn gốc thực vật cần đáp ứng đủ điều kiện về xuất khẩu thực vật và sản phẩm thực vật sang EU đồng thời EU cam kết không phân biệt đối xử với tất cả các đối tác thương mại, các tổ chức bảo vệ thực vật quốc gia (NPPO) sẽ chịu trách nhiệm tuân thủ các yêu cầu của EU.”

Về vấn đề an toàn thực phẩm, bà Hiền cũng khuyến nghị doanh nghiệp chú trọng giảm nguy cơ dư lượng trong nông sản. Doanh nghiệp xuất khẩu nông sản cần nắm vững yêu cầu của nước nhập khẩu về ATTP; nắm vững dịch hại chính trên cây trồng và biện pháp phòng trừ; danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam; sử dụng thuốc theo GAP đồng thời áp dụng các giải pháp phi hóa học trong giai đoạn cuối vụ,…

Bên cạnh vấn đề về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm, Tiến sĩ Cao Xuân Quân, Giám đốc Văn phòng TBT Việt Nam, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ cũng chia sẻ các quy định về nhãn mác, bao bì, đóng gói thực phẩm/ nông sản xuất khẩu sang thị trường EU và một số thị trường trọng điểm khác. Cụ thể, EU đã xây dựng một hệ thống thông tin ghi nhãn đối với thực phẩm của EU giúp người dùng tìm kiếm các yêu cầu về ghi nhãn đối với từng loại thực phẩm/ nông sản qua đường dẫn sau: https://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/labelling_legislation_en/food_labelling_information_system/start/select-category. EU yêu cầu thực phẩm/ nông sản phải ghi rõ thành phần hoặc chất hỗ trợ chế biến gây dị ứng hoặc không dung nạp; trọng lượng tịnh; tên và địa chỉ của nhà cung cấp thực phẩm; công bố về dinh dưỡng; v.v.

sps5

Hình ảnh: Tiến sĩ Cao Xuân Quân, Giám đốc Văn phòng TBT Việt Nam, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ

Tương tự, quy định ghi nhãn đối với thực phẩm, nông sản của Trung Quốc phải thực hiện theo Luật An toàn Thực phẩm năm 2015 của Trung Quốc. Trong khi đó, nhãn sản phẩm tiêu dùng tại Hoa Kỳ lại được quản lý theo các quy định của từng liên bang và tiểu bang cụ thể.

Nhìn chung, đối tượng điều chỉnh của Hiệp định WTO/TBT trong lĩnh vực nông nghiệp gồm các nguyên liệu và các sản phẩm phục vụ nông nghiệp như phân bón; thuốc trừ sâu và các hóa chất độc hại. Các biện pháp TBT đưa ra như các quy chuẩn về kỹ thuật; các tiêu chuẩn của sản phẩm và quy trình đánh giá sự phù hợp.

Trong phiên thảo luận, các chuyên gia giải đáp những câu hỏi từ phía doanh nghiệp hiện đang gặp khó khăn trong hoạt động xuất khẩu thực phẩm/nông sản sang thị trường EU. Các doanh nghiệp cũng chia sẻ những tình huống thực tế gặp phải khi tìm hiểu và tiếp cận thị trường EU. Các doanh nghiệp tham dự cũng đánh giá cao những thông tin và kiến thức thiết thực mà Hội nghị mang lại.

sps6

Hình ảnh: Quang cảnh Hội nghị

Với mong muốn tiếp tục đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp, trong thời gian tới, Trung tâm Hội nhập quốc tế thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục tổ chức các chương trình thiết thực và hữu ích đến cộng đồng doanh nghiệp./.

Nguồn: CIIS

Từ khóa: hội nghị SPS, TBT, CIIS, FFA