Theo các tài liệu được Reuters xem xét, Liên minh châu Âu, Canada, Nhật Bản và các quốc đảo Thái Bình Dương dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu là một trong số 47 quốc gia đang kêu gọi sự ủng hộ cho việc đánh thuế khí thải nhà kính của ngành vận tải biển quốc tế.

Các tài liệu đang được thảo luận tại cuộc họp của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) hiện đang bước vào tuần thứ hai, phác thảo bốn đề xuất với tổng cộng 47 nước ủng hộ việc áp dụng phí cho mỗi tấn khí nhà kính mà ngành này thải ra.

Sự ủng hộ cho ý tưởng này đã tăng hơn gấp đôi so với 20 quốc gia công khai ủng hộ thuế carbon tại hội nghị thượng đỉnh tài chính khí hậu Pháp vào năm ngoái.

Tổng Thư ký Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) Arsenio Dominguez phát biểu tại một cuộc họp báo hôm thứ Hai rằng: "Tôi rất tin tưởng sẽ có một cơ chế định giá kinh tế vào thời điểm này vào năm tới", khi được hỏi về triển vọng của việc đánh thuế khí thải carbon cho ngành vận tải biển.

"Cơ chế này sẽ có hình thức như thế nào và tên gọi ra sao thì tôi chưa biết", ông nói thêm.

Những người ủng hộ chính sách này cho rằng nó có thể huy động được hơn 80 tỷ USD mỗi năm để tái đầu tư phát triển nhiên liệu vận chuyển có hàm lượng carbon thấp và hỗ trợ các nước nghèo hơn trong quá trình chuyển đổi. Tuy nhiên, các nước phản đối, bao gồm Trung Quốc và Brazil, cho rằng điều này sẽ trừng phạt các nền kinh tế mới nổi phụ thuộc vào thương mại.

Các quốc gia đó đang cạnh tranh để giành sự ủng hộ của hàng chục quốc gia khác - bao gồm hầu hết các quốc gia châu Phi - mà các nhà ngoại giao cho biết vẫn chưa có lập trường vững chắc về vấn đề này. IMO ra quyết định theo đồng thuận, nhưng cũng có thể được thông qua bởi đa số ủng hộ.

Năm ngoái, cơ quan của Liên Hợp Quốc đã đồng ý đặt mục tiêu cắt giảm khí thải 20% vào năm 2030 và đạt được phát thải ròng bằng 0 vào khoảng năm 2050. Mặc dù các quốc gia đã nhất trí trong các cuộc đàm phán tuần trước về việc tiếp tục đàm phán về giá khí thải, nhưng bản tóm tắt chính thức của cuộc họp cho biết họ "bị chia rẽ về một số vấn đề".

Albon Ishoda, đại diện của Quần đảo Marshall tại IMO, cho biết thuế đánh vào khí thải là con đường đáng tin cậy duy nhất để đạt được các mục tiêu của IMO.

"Nếu điều này không được thông qua, thì các lựa chọn thay thế là gì? Bởi vì chúng tôi đã đồng ý với một số mục tiêu nhất định", ông nói. "Chúng ta có quay lại điểm xuất phát không?"

Vận tải biển, vận chuyển khoảng 90% thương mại thế giới, chiếm gần 3% lượng khí thải carbon dioxide của thế giới - một con số dự kiến sẽ tăng trong những thập kỷ tới nếu không có các biện pháp chống ô nhiễm cứng rắn hơn.

Quần đảo Marshall, Vanuatu và một số quốc gia khác - mặc dù phụ thuộc rất nhiều vào vận tải biển cho giao thông và thương mại nhưng đã yêu cầu đánh thuế khí thải trong nhiều năm - đã đề xuất mức phí 150 đô la Mỹ cho mỗi tấn CO2.

Các nhà nghiên cứu cho biết giá carbon 150 đô la Mỹ có thể khiến việc đầu tư vào các hệ thống sử dụng amoniac ít carbon trở nên kinh tế so với tàu thủy thông thường.

Bộ trưởng Bộ Biến đổi khí hậu Vanuatu, Ralph Regenvanu, cho biết: "Chúng tôi cần một sự chuyển đổi với quy mô và tốc độ chưa từng có. Các giải pháp chi phí thấp, các đề xuất lai ghép sẽ không hiệu quả.

Trong khi đó, một đề xuất khác - đến từ Liên minh Châu Âu gồm 27 quốc gia, Nhật Bản, Namibia, Hàn Quốc, nhóm ngành Phòng Thương mại Hàng hải Quốc tế và các bên khác - ủng hộ việc kết hợp giá cho khí thải vận tải biển với một tiêu chuẩn khí thải toàn cầu đối với nhiên liệu hàng hải.

Cuộc họp của IMO vào tháng 9 tới đây là hạn chót để các quốc gia quyết định có đưa cả tiêu chuẩn nhiên liệu và giá khí thải vào chương trình nghị sự hay không. Một quan chức cấp cao của EU cho biết khối này tin rằng "chỉ có cả hai yếu tố này mới đủ" để đáp ứng các mục tiêu của IMO.

Các nhà ngoại giao cho biết ít nhất một tiêu chuẩn nhiên liệu có khả năng sẽ được thông qua.

Bất đồng quan điểm giữa các quốc gia

Trung Quốc, Brazil và Argentina đã phản đối ý tưởng đánh thuế CO2 trong các cuộc đàm phán của IMO vào năm ngoái. Một nghiên cứu của Đại học Sao Paulo ở Brazil cho thấy thuế carbon đối với vận tải biển sẽ cắt giảm GDP của các nước đang phát triển 0,13%, trong đó Châu Phi và Nam Mỹ là những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

Một nhà đàm phán Brazil cho biết Brazil và các nước đang phát triển khác đang tìm kiếm một quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh chóng với tác động ít gây rối loạn nhất đối với nền kinh tế của họ, đặc biệt là đối với các quốc gia phụ thuộc vào thương mại đường biển.

Một đề xuất của Argentina, Brazil, Trung Quốc, Na Uy, Nam Phi, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Uruguay ủng hộ giới hạn cường độ phát thải nhiên liệu toàn cầu, với hình phạt tài chính đối với các vi phạm, thay cho việc đánh thuế vào tất cả các khí thải vận tải biển.

Điều đó có nghĩa là nếu các quốc gia tuân thủ hoàn toàn tiêu chuẩn nhiên liệu, thì sẽ không có khoản phí nào đối với khí thải.

"Chúng tôi sẽ không ủng hộ việc đánh thuế đồng nhất có thể gây tổn thương cho các nước đang phát triển, nhưng chúng tôi sẽ ủng hộ việc đánh một mức thuế hợp lý chỉ áp dụng cho lượng khí thải vượt quá một mức chuẩn nhất định", nhà đàm phán Brazil cho biết.

Khả năng thương lượng

Mặc dù có những khác biệt về quan điểm, các quốc gia thành viên vẫn đang cố gắng thống nhất về các biện pháp toàn cầu để tránh việc nhiều quốc gia hơn nhắm mục tiêu vào ngành công nghiệp này ở cấp độ quốc gia [mở tab mới]. Điều đó sẽ phân mảnh thị trường với các tiêu chuẩn địa phương khác nhau và gây ra rắc rối cho các công ty vận chuyển hàng hóa toàn cầu.

Liên minh Châu Âu tuyên bố có thể đưa thêm khí thải vận tải biển quốc tế vào thị trường CO2 địa phương của mình nếu IMO không thống nhất về giá khí thải toàn cầu vào năm 2028.

Câu hỏi về việc ai sẽ chịu trách nhiệm về một khoản phí và cách sử dụng lại thu nhập từ khoản phí đó vẫn chưa được giải quyết.

Các nhà ngoại giao gợi ý một sự thỏa hiệp có thể nằm ở việc IMO quyết định về giá carbon được thiết kế để đảm bảo nó không cần được tính là thuế - ví dụ, bằng cách thiết kế chính sách nhằm mục tiêu chính là cắt giảm khí thải, thay vì tăng doanh thu.

Một đề xuất của Canada cho rằng IMO nên đồng ý về thiết kế cốt lõi của giá khí thải, nhưng hoãn quyết định về cách chi tiêu thu nhập từ giá đó - một vấn đề gây chia rẽ chính trị đã làm hỏng các cuộc đàm phán trước đó.

Ishoda của Quần đảo Marshall cho biết ông hy vọng những tranh chấp về chi tiết sẽ không ngăn cản một thỏa thuận.

"Nếu chúng ta có thể tiến lên một dặm, cuối cùng chúng ta chỉ đi được một inch, bởi vì chúng ta tranh luận về mọi thứ trên đời," ông nói.

Nguồn: Reuters

Từ khóa: CO2, thuế, vận tải biển