Mới đây, Bộ Tài chính đã hoàn thiện và công bố dự thảo 10 Nghị định về Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) với một số nước để lấy ý kiến rộng rãi trước khi trình Chính phủ ban hành. Các Biểu thuế này có lộ trình áp dụng từ 2018 đến 2022.

Nhiều dòng thuế về 0%

Để được áp dụng các mức thuế suất NK ưu đãi đặc biệt, dự thảo các Nghị định quy định rõ: Hàng hóa NK phải thuộc Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt ban hành kèm theo Nghị định; được NK từ các nước là thành viên của Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện ASEAN với Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Australia,… Ngoài ra, hàng hóa phải đáp ứng các quy định về xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định có liên quan và có Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) do Bộ Công Thương quy định.

10 Biểu thuế được Bộ Tài chính đưa ra xin ý kiến gồm: ASEAN, ASEAN - Nhật Bản, ASEAN - Ấn Độ, ASEAN - Australia - NewZealand, ASEAN - Hàn Quốc, ASEAN - Trung Quốc, Việt Nam - Hàn Quốc, Việt Nam - Nhật Bản, Việt Nam - Chi lê, Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á Âu.

Trong dự kiến của Bộ Tài chính, có rất nhiều dòng thuế về 0% từ năm 2018. Một số mặt hàng giữ thuế cũng giảm dần về 0% đến năm 2022. Một số mặt hàng giữ nguyên thuế suất trong 5 năm (2018 - 2022), tuy nhiên số này không nhiều, hầu hết là những mặt hàng không cam kết xóa bỏ thuế như rượu, bia, xăng dầu, ô tô, đường, thịt phụ phẩm, xi măng,...

Thực tế, từ năm 2015, hàng loạt mặt hàng NK vào Việt Nam đã được giảm thuế theo cam kết của các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Nhiều mặt hàng cam kết theo lộ trình đã được giảm thuế nhanh hơn và thấp hơn so với cam kết WTO và Biểu thuế NK ưu đãi (MFN). Tuy nhiên, với một loạt Nghị định về Biểu thuế NK ưu đãi giữa các thị trường nêu trên, khi được Chính phủ ký ban hành, giai đoạn 2018 - 2022 sẽ cắt giảm sâu hơn và tiến tới xóa bỏ thuế quan (về 0%) đối với nhiều mặt hàng vào năm 2022. Đơn cử, đối với thuế suất ASEAN - Nhật Bản (AJCEP), dự thảo quy định, duy trì mức thuế suất thấp, một số loại về 0% từ năm 2018. Một số động vật sống có thuế suất 5% vào năm 2018, giảm về 0% ngay từ năm 2019 chứ không đợi đến năm 2022. Thuế suất ASEAN - Ấn Độ (AIFTA), một số mặt hàng động vật sống, có thuế NK từ 1 - 3% năm 2018, về 0% từ năm 2019. Mặt hàng thịt động vật, thuế suất 3% năm 2018 sẽ giảm xuống 0% từ năm 2019; với loại có thuế 15% năm 2018 sẽ giảm xuống từ 10% đến 9% lần lượt vào các năm 2019 - 2021 và về 0% vào năm 2022. Một số loại cá có thuế suất từ 7,5% - 15% vào năm 2018, sẽ giảm dần và về 0% vào năm 2022. Tương tự, trong Biểu thuế VKFTA (Việt Nam - Hàn Quốc), mặt hàng thịt các loại từ 10% - 20% (năm 2018) giảm còn 0% vào năm 2022. Rượu, bia từ 50% - 55% (năm 2018), cũng xóa bỏ thuế vào năm 2022,…

Tăng thu nội địa để bù hụt thu

Đưa ra nguyên nhân xây dựng các Biểu thuế nói trên, ông Vũ Nhữ Thăng - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài chính cho biết: Thời điểm hiện tại, cần thiết phải ban hành các nghị định mới, sửa đổi danh mục Biểu thuế XNK để thực hiện cam kết trong nội khối ASEAN, bởi cuối năm 2016, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 109/2016/NQ-CP phê duyệt Danh mục Biểu thuế hài hòa ASEAN phiên bản 2017 (Danh mục AHTN 2017). Đồng thời, Việt Nam cũng cần chuyển đổi mức thuế NK ưu đãi đặc biệt do có sự thay đổi về danh mục Biểu thuế NK theo danh mục hàng hóa XNK mới (AHTN 2017).

Theo phân tích của ông Thăng, có nhiều thay đổi được đưa ra trong các Biểu thuế sắp được ban hành. Ví dụ tại Biểu thuế ATIGA (Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN giai đoạn 2018 - 2022), theo lộ trình cam kết, thuế suất trung bình của Biểu thuế giai đoạn 2015 - 2017 là 0,96%, còn giai đoạn 2018 - 2022 là 0,06% (giảm 0,9% so với giai đoạn 2015 - 2017). Theo cam kết, Việt Nam đã cơ bản hoàn thành xóa bỏ thuế quan trong ASEAN vào năm 2015, còn 7% dòng thuế được linh hoạt đến 2018. Ngoài ra, khoảng 3% số dòng thuế của Biểu ATIGA được loại trừ khỏi cam kết xóa bỏ thuế quan.

Tuy có nhiều thay đổi, song, theo đánh giá của đại diện Vụ Hợp tác quốc tế, sẽ không phát sinh tác động đến việc thực thi các cam kết trong khuôn khổ các hiệp định đã ký kết, đồng thời đảm bảo tính ổn định của các Biểu thuế ưu đãi đặc biệt khi các Nghị định này được ban hành và đi vào cuộc sống. Hơn thế nữa, do Biểu thuế được xây dựng trên cơ sở bám sát cam kết tại các Hiệp định nên về cơ bản thuế suất không thay đổi so với lộ trình cam kết và mức thuế bình quân dự kiến cắt giảm cho từng năm trong giai đoạn 2018 - 2022 cũng được tính toán cụ thể.

Đánh giá tác động giảm thu của các biểu thuế mới, ông Nguyễn Minh Tân - Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính cho biết: Ngay từ đầu năm 2017, Bộ Tài chính đã tính toán các tác động của các FTA đối với NSNN từ khi xây dựng dự toán trình Quốc hội thông qua vào cuối năm 2016. Tất cả các phương án đều nằm trong dự kiến của Bộ Tài chính. Khi gia nhập FTA có những ưu đãi về thuế quan đồng nghĩa với đầu vào nền kinh tế sẽ giảm, hiệu quả sản xuất kinh doanh tăng, dẫn tới phần tăng thuế nội địa bù đắp cho giảm thu từ thuế NK. Tỷ lệ thu nội địa của Việt Nam đã tăng đáng kể từ ngưỡng 56% trong tổng thu ngân sách lên 75% năm 2016 và sắp tới sẽ tăng hơn nữa. Chính phần tăng thu từ thuế nội địa này sẽ bù giảm thu từ thuế XNK.

Nguồn: Báo Hải Quan

Từ khóa: thuế NK, giai đoạn, 2018, 2022, cắt giảm sâu hơn