Tại cuộc họp cấp Bộ trưởng thương mại APEC tổ chức tại Thanh Đảo cuối tuần qua, đề xuất của Trung Quốc về việc thiết lập khu vực thương mại tự do Châu Á Thái Bình Dương (FTAAP) đã được đưa ra thảo luận, hướng đến một lộ trình hiện thực hóa FTAAP.

Theo tuyên bố chung tại cuộc họp, các nước tham gia APEC đã nhất trí về việc thành lập Ủy ban Thương mại và Đầu tư (CTI) để thúc đẩy quá trình đàm phán và phê chuẩn FTAAP. Theo thỏa thuận năm 2010, các nước APEC bắt buộc thực hiện các bước đi cụ thể để hình thành khu vực mậu dịch tự do, sự ra đời của CTI sẽ đẩy nhanh tiến trình này.

Ông Alan Bollard bình luận: “Trung Quốc muốn FTAAP là một trong những chủ đề chính. Ý tưởng về FTAAP được đưa ra vào năm 2010 và năm nay Trung Quốc muốn cụ thể và chi tiết hơn”.

Cùng với nỗ lực thành lập FTAAP, tuyên bố chung cũng nhấn mạnh sự phát triển của các hiệp định tự do thương mại cấp khu vực (RTAs) và cấp song phương (FTAs) đóng vai trò như những con đường để hướng tới FTAAP. Đồng thời, khuyến khích quan chức các nước tiếp tục phát triển cơ chế này. Tuyên bố chung viết: “Chúng tôi thừa nhận tầm quan trọng về vai trò lãnh đạo và cam kết hội nhập kinh tế khu vực của APEC và hiện đang xây dựng lộ trình cũng như cơ chế làm việc để từng bước hướng đến thành lập FTAAP. Chúng tôi sẽ nổ lực để hoàn tất việc này trong năm 2014”.

Tuy lạc quan với tiến trình hình thành FTAAP, nhưng một số nước cũng lo sợ việc quá chú trọng đến hiệp định FTAAP có thể chuyển sự chú ý của Mỹ đối với Hiệp định quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và của Trung Quốc đối với Hiệp định quan hệ đối tác khu vực (RCEP) trong khi các hiệp định này đều đang trong giai đoạn đàm phán.

Mỹ đã mất rất nhiều nỗ lực cho bản dự thảo hiệp định TPP để tổng thống Obama trình bày tại hội nghị các nhà lãnh đạo cấp cao APEC tổ chức tại Bali vào cuối năm ngoái. Điều này cho thấy không thể nghi ngờ về cách mà Mỹ đã chuẩn bị để hiện diện sâu hơn tại châu Á.
Mặc dù TPP là một hiệp định có giá trị và xứng đáng ở vị trí cao hơn so với RCEP nhưng nó vẫn được xem là dễ bị tổn thương khi loại bỏ Trung Quốc ra khỏi bàn đàm phán. Ngược lại, RCEP hoàn toàn tập trung vào châu Á và không có ý nghĩa gì trong việc thúc đẩy thương mại giữa châu Á với khu vực Bắc Mỹ và Nam Mỹ. Rõ ràng, cả 2 hiệp định này đều tồn tại những bất ổn và do đó đề nghị của Trung Quốc về thành lập FTAAP cần được xem xét một cách nghiêm túc.

Bên lề Hội nghị Bộ trưởng APEC, Bộ trưởng Thương mại và Đầu tư Australia – ông Andrew Robb nhận xét “chúng tôi tin tưởng rằng cách tốt nhất để các nền kinh tế APEC chuẩn bị cho FTAAP là tiếp tục cải cách trong nước và thúc đẩy tiến trình, chất lượng đàm phán các FTA. Chúng tôi cùng với Trung Quốc sẽ kiên nhẫn để tạo ra động lực cho cho khu vực. APEC là một diễn đàn lớn, nếu tất cả các nước thành viên đạt được sự thống nhất, các nước khác cũng sẽ đồng ý”.

Trong một diễn biến khác tại hội nghị, Đại diện thương mại Mỹ ông Michael Froman kêu gọi Bắc Kinh đồng ý ký kết Hiệp định Công nghệ thông tin mới nhằm loại bỏ thuế quan cho một số loại sản phẩm công nghệ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Thương mại Malaysia bình luận thêm “các cuộc đàm phán cho Hiệp định này không đạt được nhiều tiến triển, các nước lớn cần di chuyển khỏi vị trí mà họ đang cố thủ”.

Bộ Trưởng Thương mại Trung Quốc, ông Gao Hucheng khẳng định: “Đã đến lúc các nước thành viên APEC thể hiện cam kết tiếp tục đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế của khu vực châu Á Thái Bình Dương, các nền kinh tế APEC cần gánh vác trách nhiệm tạo ra động lực cho kinh tế toàn cầu”.

Trước khi diễn ra hội nghi, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tiếp tổng thống Nga Vladimir Putin tại Thượng Hải để thảo luận về việc xây dựng đường ống dẫn khí đốt tự nhiên giữa hai nước. Trung Quốc chắc chắn nắm lấy vai trò là nền kinh tế quyền lực tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương khi không có sự hiện diện của Mỹ.

Theo  http://www.asiabriefing.com/ - PT

Từ khóa: APEC, thảo luận, Khu vực, mậu dịch, tự do, châu Á, Thái Bình Dương, thay thế, TPP, RCEP