Liên minh châu Âu và Ấn Độ sẽ đưa ra những thông báo lớn trong Cuộc họp đầu tiên của các nhà lãnh đạo vào thứ Bảy, bao gồm việc nối lại các cuộc đàm phán thương mại tự do bị đình trệ từ lâu, các dự án cơ sở hạ tầng và các hoạt động ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Tất cả 27 nguyên thủ của các quốc gia thành viên EU và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sẽ có mặt tại cuộc họp. Các hội nghị thượng đỉnh EU - Ấn Độ trước đây đã được dẫn dắt bởi những người đứng đầu Ủy ban châu Âu và Hội đồng châu Âu.

Hôm thứ Năm, EU đã thông báo phân bổ 2,6 triệu đô la Mỹ để hỗ trợ các nỗ lực của Tổ chức Y tế Thế giới nhằm giúp Ấn Độ chống lại sự lây lan của Covid-19.

Hội nghị thượng đỉnh có thể sẽ tập trung vào vấn đề chuỗi cung ứng vaccine và khả năng chuẩn bị cho đại dịch, theo báo cáo trên các phương tiện truyền thông Ấn Độ.

Cuộc họp hôm thứ Bảy diễn ra khi nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ, tăng cường liên minh trong bối cảnh ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc, đồng thời EU và Ấn Độ đang phải đối mặt với những thách thức ngoại giao với Bắc Kinh.

Đầu tuần này, EU tỏ ra nghi ngờ về số phận của một thỏa thuận đầu tư được ký kết gần đây với Trung Quốc, sau khi họ cho rằng việc phê chuẩn hiệp định không thể “tách rời khỏi các động lực phát triển của mối quan hệ EU - Trung Quốc rộng lớn hơn”.

Hôm thứ Tư, EU đã công bố dự thảo quy tắc đề xuất hành động chống lại các công ty nước ngoài được nhà nước trợ cấp đã thâm nhập không công bằng vào châu Âu, một động thái có thể ảnh hưởng bất lợi đến các công ty Trung Quốc.

Bắc Kinh vào tháng 3 đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với hàng chục thành viên của Nghị viện châu Âu, nhằm đáp lại động thái trừng phạt của Brussels do Mỹ dẫn đầu áp dụng lên các quan chức Trung Quốc về việc đối xử với người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ tại ở Tân Cương.

Tháng trước, Hội đồng EU đã công bố chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm khám phá các mối quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn với Ấn Độ và cam kết thúc đẩy một trật tự dựa trên nguyên tắc “các tuyến đường cung cấp hàng hải tự do và rộng mở, tuân thủ đầy đủ luật pháp quốc tế”, mà không nêu tên Trung Quốc.

Căng thẳng giữa New Delhi và Bắc Kinh vẫn ở mức cao do tình trạng bất ổn kéo dài nhiều tháng tại biên giới tranh chấp hai nước vào năm ngoái, gần như khiến cả hai tiến gần đến một cuộc xung đột quân sự một cách nguy hiểm.

Theo bà Shairee Malhotra, một nhà phân tích có trụ sở tại Brussels, Trung Quốc là một “nhân tố quan trọng” trong việc mang lại động lực mới cho mối quan hệ Ấn Độ - EU, với việc cả hai bên đều nhận thấy mối quan tâm của họ hội tụ trong các lĩnh vực đầu tư của Trung Quốc vào 5G và các thách thức an ninh tại Ấn Độ Dương.

Bà Malhotra nói rằng “nhận thức thô bạo” mà EU và Ấn Độ phải gánh chịu đã dẫn đến sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách Trung Quốc của hai bên, “từ can dự sang kiểm tra ảnh hưởng của Trung Quốc”.

“Căng thẳng với Trung Quốc đã thúc đẩy Ấn Độ và châu Âu nhìn nhận nhau theo một khía cạnh khác - như những đối tác có giá trị trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, giảm sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc và đảm bảo an ninh cho khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương,” bà cho biết.

Cả hai bên dự kiến ​​sẽ đồng ý cùng nhau xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng trên khắp thế giới, trong nỗ lực cung cấp cho các nước một giải pháp thay thế cho nguồn tài trợ của Trung Quốc trong khuôn khổ Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (BRI), vốn dĩ đã làm dấy lên cáo buộc nước này đang tham gia vào chính sách ngoại giao bẫy nợ, các nhà phân tích cho biết.

Một thông cáo báo chí được đưa ra sau cuộc họp của nhóm công tác EU - Ấn Độ vào ngày 23 tháng 4 cho biết mối quan hệ đối tác như vậy bao gồm “hợp tác kỹ thuật số mạnh mẽ”.

Đầu tuần này, Ấn Độ đã cho phép hơn một chục công ty tiến hành thử nghiệm 5G trong sáu tháng. Trong số này không có công ty nào là của Trung Quốc, khiến phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Bắc Kinh bày tỏ lo ngại khi bị đứng ngoài cuộc, mặc dù các công ty Trung Quốc đã có mặt ở Ấn Độ trong nhiều năm.

Bà Malhotra cho biết hiệp ước kết nối giữa hai bên sẽ rất quan trọng.

“Việc EU - Ấn Độ cùng phản đối BRI của Trung Quốc sẽ giúp hai bên theo đuổi các dự án cơ sở hạ tầng chung, tập trung vào năng lượng, giao thông và cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, nhằm mục đích định hình các chuẩn mực xung quanh kết nối khu vực,” bà Malhotra nói.

EU cũng dự kiến ​​sẽ giành được sự ủng hộ của Ấn Độ đối với các kế hoạch Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Axel Berkofsky, giáo sư tại khoa khoa học chính trị và xã hội tại Đại học Pavia của Ý, cho biết mặc dù chưa có thông tin chi tiết, nhưng ý định thiết lập “sự hiện diện có ý nghĩa” ở Ấn Độ - Thái Bình Dương của EU đã chỉ ra rằng các nước thành viên EU sẽ triển khai các tàu hải quân đến khu vực.

“Chúng tôi biết rằng tất cả những điều này, trên hết, là về việc đáp trả lại Trung Quốc,” ông nói.

Đức đã lên kế hoạch gửi một tàu khu trục hải quân đến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhưng những kế hoạch đó đang chưa rõ ràng, vì Berlin được cho là đang cảnh giác với “thách thức” Bắc Kinh, báo cáo cho biết.

Pháp đã cử tàu chiến đến khu vực này, bao gồm cả một cuộc tuần tra bằng tàu ngầm vào tháng Hai, trong khi Hà Lan đã công bố chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, được cho là yêu cầu châu Âu có lập trường quyết đoán hơn về căng thẳng ở Biển Đông.

“Tôi nghi ngờ các chiến lược của EU hoặc châu Âu sẽ khiến các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc thức trắng đêm. Nhưng điều đó nói lên rằng, có còn hơn không và các bên đang dành sự quan tâm đúng mực - đó mới thực sự là điều quan trọng,” ông Berkofsky nói.

Ngoài các mục tiêu chiến lược của EU, hội nghị thượng đỉnh sắp tới có ý nghĩa quan trọng đối với New Delhi vào thời điểm đất nước đang bị tàn phá dữ dội bởi làn sóng nhiễm coronavirus thứ hai, và có khả năng làm trì hoãn sự phục hồi kinh tế sau đại dịch của Ấn Độ.

Theo dữ liệu của EU, khối này là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, với hơn 96 tỷ USD hàng hóa được giao dịch vào năm 2019, tăng khoảng 70% trong thập kỷ qua. Các nước EU là điểm đến lớn thứ hai đối với hàng hóa xuất khẩu của Ấn Độ, sau Mỹ. Đối với EU, Ấn Độ là đối tác thương mại lớn thứ 10 của khối.

Tất cả những yếu tố này làm cho mối quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn trở thành một triển vọng hấp dẫn cho cả hai bên, ngay cả khi Ấn Độ đàm phán thỏa thuận thương mại riêng với nước Anh vào cuối năm nay.

Dhananjay Tripathi, trợ lý giáo sư cấp cao tại khoa quan hệ quốc tế tại Đại học Nam Á của New Delhi, cho biết đã đến lúc Ấn Độ phải tìm kiếm mối quan hệ ngoài với Brussels.

“Đối với Ấn Độ, Anh là cửa ngõ để vào EU. Sau Brexit, Ấn Độ đã phải tìm các đối tác mới hơn trong EU và những cách thức mới hơn để tương tác với EU, ” ông nói và cho biết thêm rằng “các động lực chính trị và kinh tế cũng đã thay đổi, hậu Brexit ”.

Nguồn: South China Morning Post

Từ khóa: chuỗi cung ứng, mục tiêu chiến lược, quan hệ kinh tế, triển vọng hấp dẫn, động lực chính trị