Mặc dù đã có một số tiến triển, Nhật Bản và Mỹ vẫn chưa thể thu hẹp những bất đồng đối với Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) trong thời điểm diễn ra cuộc gặp giữa Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Mỹ Barack Obama. Điều này sẽ tác động tới triển vọng của TPP như thế nào? Có 3 kịch bản cho tương lai của TPP như sau:
Cơ hội từ bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ
Tình huống thứ nhất là Nhật Bản và Mỹ sẽ hoàn tất các cuộc đàm phán song phương và đa phương trước mùa hè năm nay. Nếu tất cả các vấn đề được kết thúc vào tháng 11, chính quyền Tổng thổng Obama có thể công bố đàm phán thành công vào thời điểm diễn ra cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ.
Một cột mốc quan trong khác sẽ diễn ra vào giữa tháng 5 năm 2014 khi trưởng các đoàn đàm phán có cuộc gặp chính thức tại Việt Nam. Nếu các nhà đàm phán của Tokyo và Washington sốt ruột, “họ có thể kết thúc mọi chuyện tại Việt Nam”, ông Koya Nishikawa - người đứng đầu Ủy ban TPP của Đảng Dân chủ cho biết. Ông cho rằng hai bên có thể kết luận các nội dung đàm phán tại cuộc họp cấp trưởng đoàn. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi Mỹ phải thống nhất tất cả các nội dung đàm phán vốn dĩ còn quá nhiều khác biệt trước khi diễn ra cuộc họp cuối cùng.
Nhưng ngay cả khi các tranh luận về thuế quan với Mỹ kết thúc, Nhật Bản vẫn phải tiến hành quy trình tương tự với New Zealand, Mexico và Canada, do đó còn quá ít thời gian để có thể kết thúc đàm phán TPP trong năm nay.
Cơ hội từ Hội nghị APEC
Khả năng khác là một khuôn khổ đàm phán rộng hơn có thể được đưa ra sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ và sau Hội nghị thượng đỉnh diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) được tổ chức tại Trung Quốc vào tháng 11.
Việc gặp gỡ giữa các nhà lãnh đạo cấp cao và trưởng đoàn đàm phán của các nước là cơ hội để nhóm họp các nước TPP, điều này có thể mang lại cho quá trình đàm phán bầu không khí dễ chịu hơn trước áp lực về thời gian.
Tuy nhiên, cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ có thể tác động tiêu cực đến tiến trình đàm phán. Quốc hội Mỹ có ảnh hưởng đáng kể trong các vấn đề thương mại và các cuộc đàm phán được tổ chức phải có ý kiến tham vấn của các nhà lập pháp nước này. Trong khi đó, khi gần đến thời điểm bầu cử các nghị sĩ Mỹ buộc phải quay trở lại điểm bầu cử và do đó sẽ ảnh hưởng đến khả năng tổ chức các cuộc tham vấn tiếp theo.
Một chuyên gia thuộc đoàn đàm phán của Nhật Bản cho biết “các nhà đàm phán của Mỹ có thể sẽ không thể làm công việc của họ vào khoảng thời gian từ tháng 8 đến tháng 11”.
Nếu các nhà đàm phán Mỹ không tạo đủ sự đồng thuận và Washington không nỗ lực thúc đẩy các nước tham gia TPP kết thúc đàm phán thì sự chống đối từ các nền kinh tế mới nổi có thể kéo quá trình đàm phán trở nên lâu hơn.
Thách thức từ các nền kinh tế mới nổi
Khả năng thứ 3 là đàm phán tổng thể thất bại, năm 2014 sẽ kết thúc mà không hoàn thành được khuôn khổ nào của TPP do những bất đồng từ những quốc gia mới nổi về các nguyên tắc đầu tư và quy định về sở hữu trí tuệ.
Đàm phàn TPP không chỉ bao gồm vấn đề thuế quan, mục đích thật sự của Washington là muốn những nước như Malaysia và Việt Nam tháo bỏ những rào cản trong đầu tư và thương mại, cho phép các công ty Mỹ thâm nhập thị trường dễ dàng hơn.
Trong khi đó, Châu Á có các quy định về sở hữu trí tuệ hết sức lỏng lẻo và ngành công nghiệp phim ảnh của Mỹ đã bị tổn hại lớn bởi vấn đề vi phạm bản quyền. Nhiều quốc gia ưu ái cho các doanh nghiệp nhà nước hơn so với khu vực tư nhân và gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của các công ty nước ngoài. Malaysia và Việt Nam đã phản đối mạnh mẽ lời kêu gọi của Mỹ cho cải cách sâu rộng và không thỏa hiệp trong một số vấn đề. Thậm chí, một bộ phận ở Malaysia đang kêu gọi chính phủ không tham gia TPP.
Theo http://asia.nikkei.com - PC
Từ khóa: Kịch bản, tương lai, TPP, hiệp định, đàm phán
