Đã đến lúc Tổng thống Donald Trump nên tuyên bố chiến thắng và chấm dứt cuộc chiến thương mại của mình. Khi mà cuộc bầu cử chỉ còn 9 tháng, động thái này có thể giúp ích cho nền kinh tế và củng cố triển vọng tái đắt cử cho ông.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự tăng trưởng cũng như suy thoái của một nền kinh tế, và các chính trị gia thường được ca ngợi quá đà hoặc bị chỉ trích quá đà vì cả hai kết quả này. Tuy nhiên, các chính sách của chính phủ vẫn thường là yếu tố tác động nhiều nhất đến tình trạng phát triển của một nền kinh tế. Và trong trường hợp của Trump, chính sách cắt giảm thuế thu nhập và nới lỏng quy định kinh doanh có thể đã đóng góp đáng kể vào sự phát triển ổn định của nền kinh tế trong 3 năm đầu nhiệm kỳ của ông.
Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại của Trump lại tạo ra một tác động trái ngược: làm chậm tốc độ tăng trưởng nền kinh tế Mỹ và toàn cầu.
Khoảng một nữa lượng hàng hóa mà Mỹ nhập khẩu là nguyên liệu thô, hoặc sản phẩm trung gian, để phục vụ cho quá trình sản xuất tại các công ty Mỹ. Thuế quan và các lệnh cấm xuất hiện từ cuộc chiến thương mại đã khiến chi phí kinh doanh tăng cao và làm chậm tăng trưởng kinh tế. Tương tự, khi các nước khác trả đũa lệnh cấm của Mỹ bằng cách dựng lên những rào cản thương mại của riêng họ, các nhà xuất khẩu Mỹ cũng bị ảnh hưởng.
Đó mới chỉ là những tác động trực tiếp. Cuộc chiến thương mại còn tạo ra một sự bất ổn, khiến các kế hoạch đầu tư, mở rộng kinh doanh bị trì hoãn. Chuỗi cung ứng toàn cầu bị thu hẹp, và do đó tăng trưởng càng giảm mạnh.
Sự hình thành của Hiệp định thương mại Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) có thể xem là một bước đi đúng hướng quan trọng. Canada và Mexico là hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Mặc dù không hoàn hảo, những hiệp định này cũng bảo tồn được phần lớn lợi ích từ NAFTA – một hiệp định tiền thân giữa 3 nước, ký kết bởi chính quyền tổng thống Clinton. USMCA cũng giúp loại bỏ những bất ổn và nguy cơ chiến tranh thương mại với Canada và Mexico.
Tuy nhiên, tương lai cuộc chiến thương mại của Trump với Trung Quốc, một đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, vẫn chưa có lời giải đáp. Thỏa thuận “Giai đoạn Một” công bố vào tháng 12 hầu như chỉ giúp tạm hoãn cuộc chiến thương mại, giữ nó (ít nhất tạm thời) không leo thang. Mặc dù hiệp định giúp ngăn chặn việc thực thi những lệnh cấm thương mại mới, nó cũng giữ lại hầu hết mức thuế quan áp dùng từ lúc cuộc chiến thương mại bắt đầu – với khoảng 2 phần 3 hàng nhập khẩu từ Trung Quốc bị áp thuế cao hơn 6 lần kể từ khi ông Trump nắm chính quyền.
Hơn nữa, hiệp định có thể đổ vỡ nếu Trung Quốc không thể hoàn thành yêu cầu mua thêm 33 tỷ USD hàng sản xuất, 12,5 tỷ USD hàng nông nghiệp, 18,5 tỷ USD khí tự nhiên và dầu thô, và 13 tỷ USD sản phẩm dịch vụ của Mỹ vào cuối năm nay. Các mức này cao hơn so với năm 2017, trước khi cuộc chiến bắt đầu. Những yêu cầu này vốn dĩ đã rất cao, đó là chưa kể đến đại dịch corona đang khiến nền kinh tế Trung Quốc trì trệ. Trung Quốc gần như chắc chắn sẽ không thể đáp ứng yêu cầu của Mỹ, và cuộc chiến thương mại có thể lại bùng phát.
Để khiến tình hình trở nên tệ hơn, ngài Tổng thống mới đây đã ra hiệu phát động một cuộc chiến thương mại mới với Liên minh Châu Âu, trong đó có ba đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ: Đức, Pháp và Ý. Việc thúc đẩy ký kết các hiệp định tự do thương mại có thể là giải pháp để tạo ra một môi trường thương mại toàn cầu tự do hơn, nhưng cho đến hiện tại, có vẻ như những hành động của Trump đều đưa nước Mỹ đi theo chiều hướng ngược lại.
Về lý thuyết, Mỹ sẽ có được những hiệp định tự do phi thuế quan, phi rào cản với tất cả các đối tác thương mại. Nhưng ngay cả khi không có được những hiệp định này, nếu Mỹ đơn phương thực hiện các chính sách tự do thương mại, người dân Mỹ vẫn được hưởng lợi ích kinh tế.
Đó là lý do tại sao Trump nên tuyên bố chiến thắng trong cuộc chiến thương mại của ông, chấp nhận những nhượng bộ mà ông đã nhận được từ các nước khác trong thời gian qua, và bắt đầu đơn phương hạ thấp các rào cản thương mại của Mỹ. Điều này sẽ tạo động lực cho các nhà xuất khẩu và nhập khẩu Mỹ, khơi dậy hoạt động kinh doanh đang đình trệ do những bất ổn, và khuyến khích những dự án đầu tư mới.
Nếu Trump tuyên bố chiến thắng trong cuộc chiến thương mại, nhóm cử tri số đông có thể sẽ không biết hoặc quan tâm nhiều đến chi tiết, nhưng họ sẽ có thêm niềm tin vào tương lai nền kinh tế, và vị Tổng thống sẽ nhận được thêm sự tín nhiệm vào tháng 11.
Nguồn: Seattle Times
Từ khóa: Chiến tranh thương mại, chủ nghĩa bảo hộ, bầu cử tổng thống Mỹ 2020
