Tình trạng nhiều thị trường ngày càng nâng cao các hàng rào kỹ thuật, cộng với những khó khăn do tác động của dịch Covid-19 đã và đang khiến XK nông, lâm, thuỷ sản đối mặt thách thức nhất định. Muốn vượt khó, hướng tới XK bền vững, tổ chức lại sản xuất, đảm bảo nguồn hàng có chất lượng, giá trị gia tăng cao vẫn là yếu tố then chốt.

Tăng kiểm tra, áp dụng chuẩn mực riêng

Theo thông tin mới nhất từ Bộ NN&PTNT, 9 tháng năm 2021, XK nông, lâm, thuỷ sản ước đạt 35,5 tỷ USD, tăng 17,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, XK nhóm nông sản chính ước đạt trên 15,8 tỷ USD, tăng 14,4%; lâm sản chính đạt gần 12 tỷ USD, tăng 31,6%; thủy sản đạt gần 6,2 tỷ USD, tăng 2,4% và chăn nuôi ước đạt 345 triệu USD, tăng 17,5%.

Dù đạt được kết quả tương đối khả quan song điều đáng lưu ý, nông, lâm, thuỷ sản Việt đã và đang ngày càng phải đối mặt với nhiều khó khăn, vướng mắc về thị trường XK, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp.

Theo Cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thuỷ sản (Bộ NN&PTNT), thời gian gần đây, một số thị trường, trong đó có Trung Quốc tăng cường kiểm soát hàng đông lạnh của Việt Nam (bao bì, bề mặt tiếp xúc với thực phẩm); xét nghiệm Covid-19 đối với sản phẩm, bao bì NK...; số lô hàng bị cảnh báo gia tăng. Đáng chú ý đã diễn ra tình trạng, nước NK không thực hiện thanh tra thực tế dẫn đến chậm bổ sung cơ sở vào danh sách được phép XK hoặc giải quyết vướng mắc.

Đại diện Cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thuỷ sản thông tin thêm, từ tháng 2/2020 đến nay, phía Trung Quốc chưa chấp thuận bổ sung, cập nhật danh sách các cơ sở chế biến thủy sản Việt Nam theo đề nghị của Việt Nam. Phía Trung Quốc cũng chưa chấp thuận bổ sung một số sản phẩm vào danh mục được phép XK vào Trung Quốc.

“Bên cạnh đó, nhiều thị trường tăng cường kiểm tra các chỉ tiêu bệnh như Trung Quốc, Australia, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Inddonesia; phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến như Trung Quốc, Brazil. Một số nước áp dụng các chuẩn mực riêng như Nga, Brazil. Ngoài ra, một số thị trường còn cấm, hạn chế thủy sản Việt Nam, điển hình là Ả rập Xê út”, ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản nói.

Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) đánh giá, xu hướng gia tăng bảo hộ sản xuất nông nghiệp đã được áp dụng ở nhiều quốc gia trong những năm gần đây, dẫn đến các nước nâng cao rào cản kỹ thuật. Các quy định về kiểm dịch thực vật NK và an toàn thực phẩm ngày càng trở nên khắt khe. Do đó, việc đàm phán để thống nhất biện pháp kiểm dịch thực vật, phát triển và mở cửa thị trường đối với hàng nông sản XK của Việt Nam càng gặp nhiều khó khăn.

Tổ chức lại sản xuất, đảm bảo hàng chất lượng

Hàng rào kỹ thuật về tiêu chuẩn, kiểm dịch, vệ sinh an toàn thực phẩm của các nước nói chung và Trung Quốc nói riêng ngày càng cao. Tuy nhiên, một bộ phận DN XK nông sản, thủy sản vẫn duy trì thói quen buôn bán thời vụ, manh mún thông qua hình thức “trao đổi cư dân biên giới”, về lâu dài chưa phù hợp trước sự thay đổi quyết liệt của Trung Quốc và nhiều thị trường khác.

Từ góc độ ngành hàng rau quả, ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam nêu quan điểm, để từng bước tháo gớ khó khăn cần tổ chức sản xuất nguyên liệu theo quy hoạch, điều tiết quy mô, tốc độ tăng trưởng phù hợp; sản xuất theo nhu cầu thị trường, đảm bảo sản phẩm sản xuất ra phải phù hợp với quy định của từng thị trường cụ thể.

“Chất lượng sản phẩm phải đáp ứng được các yêu cầu khắt khe nhất của người tiêu dùng. Bên cạnh đó, yếu tố quan trọng là giữ vững các thị trường XK trọng điểm, mở rộng thị phần (châu Âu), tăng cường giao dịch, mua bán với các nước ASEAN, Ấn Độ và mở rộng thị trường qua khu vực Nam Mỹ, châu Phi để giảm bớt sự lệ thuộc quá lớn vào 1 thị trường”, ông Bình nói.

Một số chuyên gia nông nghiệp nhận định, nhằm vượt qua các rào cản kỹ thuật ngày càng nhiều, phát triển XK nông sản bền vững, đặc biệt là sang thị trường Trung Quốc, các địa phương cần tổ chức lại sản xuất, đảm bảo nguồn hàng có chất lượng, giá trị gia tăng cao, đặc biệt là công tác truy xuất nguồn gốc, kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm, kiểm dịch.

Ông Hoàng Trung nhấn mạnh, thời gian tới Cục Bảo vệ thực vật sẽ chủ động làm việc với cơ quan kiểm dịch thực vật các nước để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình XK; đồng thời, tiếp tục đàm phán để mở cửa các thị trường cho các sản phẩm nông sản của Việt Nam, kịp thời trao đổi với các nước NK giải quyết các khó khăn, vướng mắc.

Nhấn mạnh vào thị trường Trung Quốc, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, thời gian tới, Bộ NN&PTNT xác định sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương thúc đẩy mở cửa thị trường, bổ sung các sản phẩm XK sang Trung Quốc (sầu riêng, khoai lang, chanh leo, na, bưởi, tổ yến) vào nội dung các cuộc đàm phán lãnh đạo cấp cao giữa hai nước để đẩy nhanh tiến độ.

Đồng thời, đề nghị Tổng cục Hải quan Trung Quốc duy trì công nhận các vùng trồng, vùng nuôi, cơ sở bao gói, chế biến nông sản, thủy sản đã được Trung Quốc cho phép XK sau thời điểm Lệnh 248 (ban hành "Quy định về Quản lý đăng ký DN sản xuất thực phẩm nước ngoài NK vào Trung Quốc"), Lệnh 249 (ban hành các “Biện pháp quản lý an toàn thực phẩm XNK của Trung Quốc”) có hiệu lực (ngày 1/1/2022-PV).

Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT cũng sẽ chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, hiệp hội ngành hàng, DN thực hiện đáp ứng các quy định của phía Trung Quốc tại Lệnh 248, Lệnh 249 có hiệu lực; hướng dẫn đăng ký XK vào Trung Quốc theo quy định mới về đảm bảo về tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn vùng trồng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, quy cách đóng gói, chất lượng, chủng loại nông sản.

Nguồn: Báo Hải quan

Từ khoá: chuẩn mực riêng, tổ chức, sản xuất, đảm bảo, truy xuất nguồn gốc