Các cuộc thảo luận và đàm phán đang diễn ra liên quan đến các hiệp định thương mại tự do của EAEU (Liên minh Kinh tế Á-Âu) với Ai Cập, Iran, UAE, Indonesia và Trung Quốc

Liên minh các Nhà công nghiệp và Doanh nhân Nga (RSPP) đã tổ chức Diễn đàn hội nhập có tiêu đề “Thúc đẩy chân trời: Chiến lược hội nhập kinh tế Á-Âu trong điều kiện mới và vai trò của doanh nghiệp” trong tuần này và đã được cập nhật các thông tin về Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) thúc đẩy quốc tế hóa và mở cửa các thị trường mới. EAEU là một khối thương mại tự do bao gồm Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Nga và bao phủ vùng đất phía bắc Á-Âu từ biên giới Đông Âu đến Tây Trung Quốc.

EAEU đã có thêm ý nghĩa đối với Nga kể từ khi ngoại thương của nước này ngày càng bị hạn chế bởi lệnh trừng phạt của các nước phát triển phương Tây. Tuy nhiên, điều này được bù đắp một phần bởi thương mại EAEU. Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kyrgyzstan đã tăng xuất khẩu sang các thành viên EAEU khác thêm 9,8 tỷ USD vào năm 2022, tăng 40% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó Nga nhập khẩu phần lớn với trị giá 9,5 tỷ USD, một tin tốt cho các nước nhỏ hơn trong khối EAEU khi xuất khẩu của họ tăng một lượng đáng kể.

Có một số lời chỉ trích rằng một phần của điều này có liên quan đến việc nhập khẩu song song các sản phẩm do phương Tây sản xuất vào Nga và không hoàn toàn đại diện cho tăng trưởng thương mại thực sự - các thành viên EAEU chỉ đơn giản đóng vai trò mua hàng hóa từ các nước phương Tây và bán lại cho Nga với giá chênh lệch ít. Alexander Shokhin, Chủ tịch của RSPP, tuyên bố rằng điều này không được chú ý ở Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu, đồng thời nói thêm rằng “Chúng tôi tin rằng việc kiểm soát hàng hóa lưỡng dụng (hàng hóa về công nghệ hay thiết bị phù hợp với cả mục đích dân sự và quân sự ) dưới các lệnh trừng phạt là một chuyện còn việc sản xuất và đầu tư sản xuất trong nước của khôiEAEU là một chuyện khác” ông nói thêm, đồng thời nói rằng các công ty EAEU phải bắt đầu sản xuất các sản phẩm thay thế để chiếm lĩnh thị trường còn trống do các công ty phương Tây đã rời khỏi Nga để lại.

Các lệnh trừng phạt đối với Nga và việc thắt chặt kiểm soát việc thực hiện chúng đã đẩy EAEU trở thành một hiệp hội siêu quốc gia gồm nhiều nước, trong đó Nga đóng vai trò chủ đạo và hiện là một trong những công cụ quan trọng nhất để đảm bảo ngoại thương của Nga. Kim ngạch thương mại của Nga với các quốc gia thành viên EAEU đang tăng lên, trong khi Ủy ban Kinh tế Á-Âu (EEC, cơ quan chủ quản của EAEU) đang chuẩn bị các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) mới với các quốc gia có thể ký kết.

Sắp tới đây là việc hoàn thiện FTA giữa EAEU với Iran, hiện đã có và đang hoạt động nhưng cần một số công việc bổ sung, cũng như FTA với Ai Cập. Các cuộc đàm phán cũng đang được tiến hành suôn sẻ với Indonesia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Bộ trưởng Thương mại EEC Andrey Slepnev tuyên bố rằng “Triển vọng phương Tây tăng cường các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các công ty làm việc với các đối tác Nga cũng đã thúc đẩy các cuộc đàm phán giữa EAEU và các nước thứ ba về việc thành lập các khu vực thương mại tự do mới. Số lượng ứng viên đã tăng lên trong năm qua.”

Hiệp định thương mại tự do EAEU-Ai Cập

EEC đang chờ hoàn tất đàm phán FTA với Ai Cập. Theo các nhà đàm phán của cả hai bên, thỏa thuận này sẽ trở thành một cửa ngõ vào châu Phi: hàng hóa được sản xuất bởi cư dân của khu công nghiệp Nga tại Port Said , với tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm đã thỏa thuận là 30%, sẽ được dán nhãn “Made in Egypt”, sẽ cho phép xuất khẩu đi các nước mà Ai Cập có hiệp định thương mại.

Ai Cập là một bên ký kết một số hiệp định thương mại đa phương, bao gồm Khu vực thương mại tự do lục địa châu Phi (AfCFTA), Khu vực thương mại tự do Ả Rập mở rộng Turkiye và khối MERCOSUR Nam Mỹ .

Ai Cập và Trung Quốc cũng có một hiệp định thương mại, trong khi Ai Cập cũng đã ký một hiệp ước kinh tế với Nga. Vào tháng 6 năm 2001, Ai Cập đã ký một Hiệp định Hiệp hội với Liên minh Châu Âu (EU) có hiệu lực vào ngày 1 tháng 6 năm 2004. Hiệp định này quy định các sản phẩm của Ai Cập được miễn thuế ngay lập tức vào thị trường EU.

Hiệp định thương mại tự do EAEU-Iran

EAEU đã có một thỏa thuận thương mại tạm thời với Iran, quy định giảm thuế đối với 360 loại hàng hóavà bao gồm khối lượng thương mại khoảng 5 tỷ USD trong khi áp dụng thuế suất bằng 0 cho hơn 90% phạm vi sản phẩm. Slepnev tuyên bố rằng các cuộc đàm phán để hoàn thiện FTA vĩnh viễn với Iran gần như đã hoàn tất. Ông giải thích: “Một tháng trước, chúng tôi đã hoàn thành các cuộc đàm phán chính thức, có ý nghĩa với phía Iran và hiện chúng tôi đang làm nổi bật các thỏa thuận đạt được với chính phủ các quốc gia.

Hiệp định thương mại tự do EAEU-UAE

RPSS cũng tuyên bố bắt đầu vòng đàm phán đầu tiên về FTA với UAE. Nhóm đàm phán EEC sẽ cố gắng hoàn tất các công việc chuẩn bị và đi đến ký kết trong thời gian 12 tháng tới.

Kim ngạch thương mại của EAEU với UAE đã tăng 60,9% trong năm 2022 lên 6,3 tỷ USD, trong đó nhập khẩu giảm 6,8% xuống khoảng 418 triệu USD và xuất khẩu tăng 69,4% lên 5,9 tỷ USD.

UAE là thành viên của một số hiệp định thương mại đa phương và song phương, bao gồm cả với các nước đối tác trong GCC. Là một phần của GCC, UAE có quan hệ kinh tế chặt chẽ với Ả Rập Saudi, Kuwait, Bahrain và Oman, nghĩa là UAE chia sẻ thị trường chung và liên minh thuế quan với các quốc gia này. Theo Hiệp định Khu vực Thương mại Tự do Đại Ả Rập (GAFTA), UAE có quyền tiếp cận thương mại tự do với Ả Rập Saudi, Kuwait, Bahrain, Qatar, Oman, Jordan, Ai Cập, Iraq, Lebanon, Maroc, Tunisia, Palestine, Syria, Libya và Yemen .

Bộ Kinh tế Nga đã tuyên bố rằng có kế hoạch ký kết hai thỏa thuận mới giữa EAEU và UAE về thương mại, dịch vụ và đầu tư như một phần của các cuộc đàm phán song phương. Bộ hy vọng rằng điều này sẽ không chỉ giảm thuế mà còn đơn giản hóa việc cấp giấy phép và đảm bảo quyền tiếp cận thị trường UAE cho doanh nghiệp từ lĩnh vực dịch vụ (bao gồm cả các công ty tài chính và vận tải của Nga), đảm bảo chuyển tiền và đảm bảo bảo vệ các nhà đầu tư Nga. Cộng đồng doanh nghiệp Nga-UAE hy vọng sẽ cải thiện các khoản thanh toán, hóa đơn, chứng nhận dịch vụ liên quan, cũng như cơ hội thâm nhập thị trường của các nước thứ ba mà UAE có thỏa thuận.

Hiệp định thương mại tự do EAEU-Indonesia

Các cuộc đàm phán giữa EEC và Indonesia cũng dự kiến ​​diễn ra vào cuối tháng này (tháng 3/2023). Slepnev tuyên bố rằng Indonesia rất quan tâm đến quá trình đàm phán với EAEU. Indonesia là một thị trường có 274 triệu dân và có GDP vượt quá 1 nghìn tỷ đô la Mỹ. Đây là thành viên của khối thương mại tự do ASEAN bao gồm Bahrain, Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. EAEU đã có FTA với Việt Nam. ASEAN cũng đã có FTA với Trung Quốc, Ấn Độ và nhóm nước RCEP .

Hiệp định thương mại tự do EAEU-Trung Quốc

EEC cũng đang chuẩn bị sửa đổi thỏa thuận hiện tại với Trung Quốc. Thị phần của các quốc gia trong tổng thương mại EAEU tăng 23% vào năm 2022. Thỏa thuận không ưu đãi hiện tại có hiệu lực vào tháng 10 năm 2019 và không cung cấp bất kỳ khoản giảm thuế nào. Cả ECC và Trung Quốc đang có kế hoạch thảo luận về chiều sâu, tham vọng và định hướng ngành về việc mở rộng hợp tác giữa Trung Quốc và EAEU. Cho đến nay, lộ trình EAEU với Trung Quốc có ba phần: số hóa các hành lang giao thông, đối thoại về các vấn đề chính sách ngoại thương và nghiên cứu khoa học chung về các kịch bản khác nhau để tăng cường hợp tác, bao gồm cả tự do hóa thương mại.

Nếu các thỏa thuận này thành hiện thực, chúng sẽ liên kết EAEU với châu Á hơn nữa và mở rộng đáng kể khối lượng thương mại hàng hóa giữa MENA, ASEAN và Trung Quốc. Cần lưu ý rằng các bên quan tâm khác, bao gồm cả Ấn Độ, cũng đang đàm phán EAEU FTA, mặc dù điều này có thể mất thời gian để hiện thực hóa. Tuy nhiên, những động thái này nhấn mạnh rằng thương mại và đầu tư của Nga đang rời xa EU, và một nước Nga mới - một nước với trọng tâm mới hướng tới châu Phi và phương Đông đang nhanh chóng nổi lên.

Nguồn: Russia Briefing

Từ khóa: Nga; FTA, EAEU