“Nợ xấu” – nút thắt cần được tháo gỡ trong chiến lược tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thương mại là nhận định của các chuyên gia trong hội thảo khoa học về “Tái cấu trúc hệ thống ngân hàng Việt Nam” được tổ chức sáng ngày 8/6/2012 tại TP.HCM do Viện Chiến lược và chính sách phối hợp cùng Trường Đại học Tài chính – Marketing & Hiệp hội doanh nghiệp thành phố tổ chức.

Thạc sĩ Vũ Thị Phương Hoa, nghiên cứu viên đang công tác tại Viện chiến lược và chính sách của Bộ Tài Chính cho rằng “Thanh khoản, nợ xấu có nguy cơ dẫn đến sự suy giảm chất lượng tài sản là những vấn đề mà  ngành ngân hàng sẽ phải đối mặt trong thời gian tới”. Theo kết quả nghiên cứu khoa học về nội dung tái cấu trúc ngân hàng, Bà Hoa cũng cho biết các ngân hàng thường xuyên đối mặt với các vấn đề căng thẳng thanh khoản trong vài năm trở lại đây từ năm 2011. Cụ thể từ năm 2011, ở thị trường cấp một (thị trường huy động trực tiếp dân cư) áp lực thanh khoản buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất huy động, đẩy các ngân hàng vào cuộc đua lãi suất, và ở thị trường cấp hai (thị trường liên ngân hàng) căng thẳng thanh khoản lại cùng rõ nét qua việc các ngân hàng vay mượn lẫn nhau mà cần có tài sản thế chấp (bằng vàng , trái phiếu chính phủ hay các giấy tờ khác..) và thêm vào đó là độ trễ kỳ hạn trong huy động và cho vay, dẫn đến đẩy lãi suất thị trường này lên cao ngất ngưởng. Quản trị rủi ro tại các ngân hàng còn nhiều bất cập và hệ quả là các nguồn cho vay tập trung nhiều vào ngành bất động sản, và khi thị trường bất động sản đóng băng và thị trường chứng khoán trì trệ thì tất yếu tỷ lệ nợ xấu gia tăng trong toàn hệ thống ngân hàng.

Cũng thống nhất với nhận định này, Ông Nguyễn Quốc Mạnh, phó chủ tịch Hội mỹ nghệ và chế biến gỗ thành phố Hồ Chí Minh (HAWA) cũng cho rằng hiện nay nút thắt quan trọng nhất là vấn đề nợ xấu cũng phải được giải quyết trước trong lộ trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thương mại. Ông Mạnh cũng đề xuất là chỉ có duy nhất Nhà nước mới có đầy đủ nguồn lực và pháp lý cần thiết để mua lại “nợ xấu” này, tháo gỡ nút thắt của thị trường tài chính. Và nếu được Nhà nước cần phải có phương án mua lại nợ xấu, giải quyết từng giai đoạn và theo cơ chế thị trường, với mục tiêu lớn là lành mạnh hóa thị trường tài chính Việt Nam, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tái cấu trúc sau tái cơ cấu.

Ông Lương Văn Lý, chuyên gia trong lãnh vực tư vấn đầu tư và tái cấu trúc doanh nghiệp cũng chia sẻ rằng lộ trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thương mại cần chia lộ trình, giải quyết vấn đề cấp bách là nợ xấu, tiếp theo đó là các kế hoạch trung và dài hạn là thiết lập lại trật tự trong ngân hàng từ quy mô, năng lực của hệ thống so với nhu cầu phát triển thực tế. Ông Lương Văn Lý cũng nhấn mạnh chất lượng nguồn nhân lực của ngân hàng cũng cần được chú trọng nâng cao nghiệp vụ nhằm hạn chế rủi ro vừa qua là chất lượng quản trị rủi ro trong thẩm định dự án. Một bài học của ngành ngân hàng thương mại vừa qua là cho vay theo trào lưu của thị trường, như khi thị trường bất động sản bùng nổ thì các ngân hàng thương mại ào ạt cho vay trong khi thực chất sự bùng nổ của thị trường bất động sản do yếu tố đầu cơ tác động chủ yếu.

Các chuyên gia khác cũng đồng tình với kết luận của Luật sư Phạm Ngọc Hưng – Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội doanh nghiệp thành phố rằng quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng thương mại cần thiết phải quan tâm đến đối tượng, lộ trình và biện pháp triển khai nhằm mục tiêu chung là lành mạnh hóa thị trường tài chính, giúp chính các ngân hàng thương mại tái cấu trúc toàn diện và cũng thúc đẩy các doanh nghiệp điều chỉnh để hợp tác tốt hơn với các ngân hàng thương mại.

 Duy Oanh / TTWTO