Trong nhiều tháng qua, châu Âu rơi vào tình thế nan giải là vừa phải cắt giảm chi tiêu để hạ thâm hụt ngân sách vừa phải tiến hành những cải cách mạnh mẽ để nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế cũng như thúc đẩy tăng trưởng. Vấn đề của châu Âu hiện nay là làm thế nào để có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách nhanh chóng.
Tuy nhiên, khó khăn là ở chỗ việc cắt giảm chi tiêu và cải cách về cơ cấu trong lúc kinh tế suy giảm có thể dẫn tới sự suy giảm sâu hơn, trong khi mục tiêu hạ thâm hụt ngân sách sẽ khó đạt được. Những cải cách về cơ cấu mà các nước như Italia, Tây Ban Nha, Hy Lạp và Bồ Đào Nha đang nỗ lực thực thi sẽ cần nhiều năm mới có thể có tác động tích cực tới tăng trưởng kinh tế. Điều châu Âu cần lúc này là những biện pháp có thể thúc đẩy tăng trưởng một cách nhanh chóng như tăng cường đầu tư cho cơ sở hạ tầng, giáo dục và công nghệ.
Trong những ngày gần đây, vấn đề cốt lõi trong chiến lược thúc đẩy tăng trưởng đang được bàn tới, trong đó tập trung vào việc tăng nguồn vốn cho Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB), ngân hàng chuyên cung cấp các khoản vay dài hạn của Liên minh châu Âu (EU), để ngân hàng này có thể đầu tư nhiều hơn vào các dự án cơ sở hạ tầng và các lĩnh vực có liên quan ở 27 nước thuộc EU. EIB đã tài trợ cho các dự án có số vốn đầu tư 70 tỷ euro ở EU trong năm 2010, trong đó việc cho vay được tiến hành trên cơ sở vốn đã góp tương đối nhỏ.
Trong khi đó, tăng trưởng cho vay đối với các doanh nghiệp và người tiêu dùng ở khu vực đồng euro (Eurozone) chậm lại, với mức tăng 0,6% trong tháng 3, so với mức tăng 0,8% trong tháng 2, khi các ngân hàng tăng cường mua trái phiếu chính phủ. Điều này cho thấy các đợt tái cấp vốn gần đây của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) không có tác dụng lớn đối kinh tế khu vực. Vấn đề là trong lúc các điều kiện cho vay đã được nới lỏng trong quý I/2012 và xu hướng này có thể tiếp tục trong quý II/2012, tăng trưởng cho vay giảm chủ yếu là do nhu cầu tín dụng, đặc biệt là từ các doanh nghiệp nhỏ, vẫn yếu.
Khi những biện pháp hỗ trợ gần đây của ECB không có những tác động nhanh chóng đối với kinh tế khu vực như kỳ vọng ban đầu, Chủ tịch ECB Mario Draghi đã kêu gọi về một "hiệp ước tăng trưởng" ở Eurozone. Ông Draghi cho rằng việc củng cố nền tảng tài chính là điều không thể tránh nếu các nước muốn lấy lại niềm tin của thị trường, mặc dù các biện pháp khắc khổ sẽ có những tác động ngắn hạn đối với tăng trưởng. Trong khi đó, những cải cách về cơ cấu là cần thiết để nâng cao khả năng cạnh tranh của nền kinh tế, song sẽ đòi hỏi những cái giá nhất định phải trả.
Liên quan đến vấn đề tăng trưởng kinh tế, Viện Thống kế Quốc gia Tây Ban Nha (INE) mới đây chính thức xác nhận nền kinh tế nước này đã rơi vào suy thoái trở lại, sau khi cùng giảm 0,3% trong quý IV/2011 và quý I/2012, do việc cắt giảm chi tiêu và lĩnh vực ngân hàng lao đao với số nợ xấu. Nguyên nhân khiến kinh tế Tây Ban Nha suy thoái trở lại sau đợt suy thoái đầu tiên hồi mùa Hè năm 2008 được cho là do nhu cầu nội địa sụt giảm. Chính phủ Tây Ban Nha dự kiến kinh tế nước này sẽ sụt giảm 1,7% trong năm nay, trước khi tăng nhẹ 0,2% trong năm 2013.
Trong diễn biến khác liên quan, hãng xếp hạng tín nhiệm uy tín Standard & Poor's (S&P) đã hạ bậc xếp hạng tín nhiệm của 11 ngân hàng Tây Ban Nha, trong đó có Santander và BBVA, đồng thời đánh giá 5 ngân hàng khác có triển vọng tiêu cực. Trước đó, S&P cũng đã quyết định hạ hai bậc tín nhiệm nợ công của nước này, từ A xuống BBB+, do tình trạng thâm hụt ngân sách ngày càng nghiêm trọng, những quan ngại đối với hệ thống ngân hàng và triển vọng kinh tế u ám.
Lê Minh/TTXVN
Từ khóa: Châu Âu, tăng trưởng, kinh tế
