Ngày 13/12, tại Hà Nội, Ngân hàng Thế giới và Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hơp tổ chức Diễn đàn Phát triển Việt Nam (VDF) năm 2017. Chủ đề của Diễn đàn năm nay là “Tăng năng suất - đòn bẩy cho phát triển bền vững”.
Năng suất lao động còn thấp
Phát biểu khai mạc VDF 2017, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, năm 2017 là năm kinh tế Việt Nam gặt hái được nhiều thành công, trong đó thành công lớn nhất là sau nhiều năm, cả 13 mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội được Quốc hội giao dự kiến đều đạt và vượt mục tiêu đề ra. Nền kinh tế đang tăng trưởng tốt, tốc độ tăng trưởng GDP ước đạt khoảng 6,7%, cao nhất trong gần 10 năm qua, đạt mức kỷ lục về kim ngạch xuất khẩu trên 210 tỷ USD, thu hút đầu tư FDI đạt 35 tỷ USD…
Tuy nhiên, đó mới chỉ là một khía cạnh. Trên diễn đàn Quốc hội trong kỳ họp vừa qua, nhiều đại biểu rất quan tâm đến vấn đề chất lượng tăng trưởng. Một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng cũng như cải thiện tốc độ tăng trưởng là năng suất.
Phát biểu tại VDF 2017, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng thẳng thắn chỉ rõ, bên cạnh những kết quả đạt được, nền kinh tế Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém. Chất lượng tăng trưởng cải thiện còn chậm; năng suất lao động chưa cao. Một số ngành, lĩnh vực tăng trưởng thấp.
Thủ tướng cho biết, tăng trưởng của Việt Nam hiện nay vẫn chủ yếu theo chiều rộng, trên cơ sở gia tăng yếu tố đầu vào như tăng cường bổ sung vốn và sử dụng nhiều lao động giản đơn trong khi việc đổi mới công nghệ, hợp lý hóa sản xuất, cải tiến quản lý, nâng cao trình độ công nhân... còn rất hạn chế. Đây cũng chính là điểm nghẽn của phát triển bền vững của Việt Nam trong trung và dài hạn.
Một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng cũng như cải thiện tốc độ tăng trưởng là năng suất. Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhưng năng suất lao động của Việt Nam hiện vẫn còn thấp xa so với một số nước khu vực (chỉ bằng khoảng 16,5% của Malaysia, 38% của Thái Lan).
Cần nâng cao năng suất các yếu tố tổng hợp
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, nâng cao năng suất đang là một thách thức rất lớn đối với Việt Nam. Thực tế, Việt Nam có nhiều tiềm năng, dư địa và cơ hội lớn để gia tăng tốc độ tăng năng suất, trước hết là phân bổ, sử dụng hiệu quả nguồn lực; chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu kinh tế; thúc đẩy đổi mới, sáng tạo, áp dụng khoa học - công nghệ để tăng năng suất của từng doanh nghiệp, từng ngành kinh tế…
Thủ tướng đã nêu một số nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu để tiếp tục nâng cao năng suất, tạo đòn bẩy cho phát triển bền vững thời gian tới.
Trước hết, để nâng cao năng suất vốn, hiệu quả sử dụng nguồn lực, Việt Nam đang tiến hành cải cách mạnh mẽ hệ thống ngân hàng, các thị trường tài chính theo hướng tăng quy mô, tính minh bạch và cạnh tranh lành mạnh, cải thiện cơ chế phân bổ vốn dựa trên hiệu quả, tín hiệu thị trường, cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của khu vực DN nhỏ và vừa, tiếp cận vốn của nông dân, các nhóm thiểu số trong xã hội, cải cách chính sách đất đai...
Việt Nam cần quyết liệt cải cách khu vực DNNN, nơi nắm giữ nguồn vốn lớn của nền kinh tế nhưng việc sử dụng vốn chưa đem lại hiệu quả tương xứng, nhiều bất cập nảy sinh. Ngoài ra, Việt Nam đang tiếp tục rà soát và hoàn thiện cơ chế sử dụng nguồn tài nguyên, phân bổ vốn đầu tư công trên cơ sở nâng cao năng suất, hiệu quả kinh tế xã hội.
Thứ hai là năng suất lao động là cơ sở và động lực chính không chỉ cho phát triển của từng DN, cơ sở sản xuất, cho tăng trưởng kinh tế nói chung mà còn cải thiện thu nhập và phúc lợi của người dân. Để cải thiện năng suất lao động, Chính phủ Việt Nam luôn ưu tiên bố trí ngân sách đồng thời khuyến khích các DN, nguồn lực xã hội đẩy mạnh đầu tư cho giáo dục và đào tạo nhằm cải thiện trình độ và kỹ năng lao động, giúp người lao động có thể phát triển kinh tế, sinh kế, làm chủ được sự nghiệp của bản thân, có động lực làm việc tốt hơn, phát huy tối đa tính sáng tạo. Đây là vấn đề quan trọng, bao trùm.
Một vấn đề lớn được Chính phủ Việt Nam rất quan tâm thực hiện theo lộ trình là cải cách tiền lương, tiền công theo nguyên tắc thị trường, phù hợp giữa tăng tiền lương, tăng năng suất lao động, tăng cường chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của người lao động trong các DN.
Bên cạnh đó, thực hiện tái cơ cấu kinh tế chuyển dịch lao động từ lĩnh vực nông nghiệp năng suất còn thấp chiếm trên 42% lực lượng lao động sang khu vực công nghiệp dịch vụ có năng suất cao hơn nhằm nâng cao hơn, bền vững hơn năng suất tổng thể quốc gia hướng tới một nền sản suất đem lại giá trị nhiều hơn với nguồn lực ít hơn.
Thứ ba là nhiệm vụ đang được Chính phủ quan tâm với việc tăng cường đầu tư cho khoa học, ứng dụng công nghệ tiên tiến, tăng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển, đầu tư cho cơ sở hạ tầng, kết nối thông minh, thúc đẩy mạnh mẽ cải cách thể chế pháp luật, cải thiện môi trường kinh doanh, giảm chi phí giao dịch cho nền kinh tế, đặc biệt là phát huy tinh thần đổi mới sáng tạo của người dân, của DN, tranh thủ các cơ hội tạo ra từ cách mạng công nghiệp 4.0 để từng bước phát triển nền kinh tế số...
Thứ tư, để nâng cao năng suất thành công, Việt Nam đang chủ động hội nhập quốc tế trên tinh thần phát huy nội lực, vượt qua thách thức, khai thác có hiệu quả các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA), nhất là các FTA thế hệ mới như EVFTA với EU, RCEF.... Thực hiện cam kết trong các FTA sẽ mở ra nhiều thị trường rộng lớn cho đầu tư, thương mại, góp phần chuyển đổi mô hình, môi trường pháp luật kinh doanh của Việt Nam tiệm cận các chuẩn mực quốc tế, thực sự tạo cơ hội và cả sức ép để nâng cao sức cạnh tranh và năng suất của các DN, qua đó nâng tầm trình độ phát triển của nền kinh tế.
Thứ năm, để có thể thực hiện hiệu quả những biện pháp đòn bẩy tăng năng suất nêu trên, Chính phủ sẽ kiên định giữ vững ổn định chính trị xã hội, củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, phát huy dân chủ cho mọi người dân, đẩy mạnh công cuộc phòng chống tham nhũng, lợi ích nhóm, quyết tâm thực hiện thành công 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp quốc.
Nguồn: Thời Báo Tài Chính Việt Nam
Từ khóa: tăng năng suất, đòn bẩy, phát triển bền vững
