Trên tờ Korea Herald có bài viết cho rằng Seoul nên cân nhắc các chi phí phải đánh đổi khi gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

CPTPP - một hiệp định hơi khó đọc và khó nhớ, thậm chí đối với các chuyên gia. Nhiều người còn viết sai thứ tự các chữ cái.

CPTPP là tên viết tắt của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương. Bản thân tên gọi đã nói lên một điều, đây là một hiệp định nhằm cứu lấy TPP – hiệp định thương mại gồm 12 quốc trong khu vực Thái Bình Dương do Mỹ dẫn dắt.

Sau khi Washington rút lui từ tháng 1 năm 2017, 11 nước thành viên còn lại đã gia nhập lực lượng giải cứu hiệp định. Các nước đồng ý sẽ bảo vệ hiệp định bằng mọi giá (dưới một tên gọi mới), chờ ngày Mỹ quay lại.

Và nỗ lực trên đã có kết quả. CPTPP cuối cùng đã có hiệu lực vào ngày 30/12/2018 và hiện nay đang được thực thi. Đây là cố gắng đáng khen ngợi. Ngẫm nghĩ lại, đây gần như là bước tiến tích cực duy nhất của thương mại trong năm 2018.

Có thể nói, đây là tia hi vọng nhỏ nhoi giữa bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ đang bào trùm toàn cầu.

Về phía Hàn Quốc, chúng ta cùng quay lại với câu hỏi phỏng theo vở kịch Hamlet: “gia nhập hay không gia nhập”.

Đây là câu hỏi mà Hàn Quốc đã phải khổ sở trong suốt 8 năm qua mà vẫn chưa tìm được lời đáp. Việc Hàn Quốc gia nhập TPP cũng như CPTPP khó xảy ra, vì nhiều lý do.

Trước đây, khi các nước kêu gọi Hàn Quốc tham gia, nước này đã do dự. Đến khi Hàn Quốc nóng lòng gia nhập, các nước lại không còn nhiệt tình.

Nhưng hiện nay, thời điểm thích hợp đã đến.

Với việc CPTPP đã đi vào thực thi toàn bộ nội dung, Hàn Quốc phải đối mặt với câu hỏi phía trước. Hàn Quốc nên làm gì?

Nước này nên cân nhắc đến hai yếu tố: lý thuyết và thực tế.

Từ khía cạnh lý thuyết, câu trả lời tương đối dễ hơn. Hàn Quốc không nên gia nhập. Nội bộ nước này cũng khá thống nhất về quan điểm trên.

So với các FTA khác, CPTPP là hiệp định thương mại phiên bản mới nhất với các tiêu chuẩn và quy tắc mới. Hàn Quốc nên bắt nhịp với các bước phát triển mới này.

Hơn nữa, sự phân bố rộng khắp của các thành viên CPTPP cũng là một yếu tố hấp dẫn: Hầu hết các nước lớn quan trọng trong khu vực Thái Bình Dương, cả các nước đã phát triển và đang phát triển, đều tham gia.

Suy cho cùng, Hàn Quốc là quốc gia có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ 6 và tổng kim ngạch thương mại đứng thứ 7 thế giới, đồng thời, nằm trong Vành đai Thái Bình Dương. Vì vậy, từ góc độ thuần lý thuyết này, gia nhập dường như là một hành động đương nhiên.

Nhưng đứng dưới góc độ thực tế, Hàn Quốc phải xem xét đến “giá cả” của việc làm này. Chi phí gia nhập có thể là bao nhiêu?

Tin xấu là chi phí này sẽ rất cao. Khoảng 1 tháng trước (ngày 19/1), 11 nước trong CPTPP đã công bố các tài liệu chi tiết về thủ tục gia nhập dành cho những ứng viên tiềm năng.

Không có gì ngạc nhiên, các nước này kỳ vọng sẽ có một cuộc đàm phán theo kiểu “take-or-leave-it” (có quyền chấp nhận hay không chấp nhận các đề xuất, không có quyền thương lượng sửa đổi). Hãy tưởng tượng chúng ta đang muốn trở thành hội viên của một câu lạc bộ đặc biệt không đâu có. Chúng ta có thể phải chấp nhận các yêu cầu của những thành viên hiện tại.

Các nước trong CPTPP đã vạch ra một quy trình đàm phán song phương giữa 11 nước thành viên CPTPP với từng ứng viên mới. Tất cả 11 nước phải cùng thống nhất trước khi chấp nhận kết nạp thêm thành viên.

Điều gì sẽ xảy ra cho Hàn Quốc trước thủ tục kết nạp này? Không may là, việc Hàn Quốc gia nhập trong tương lai dường như là không thể.

Hàn Quốc sẽ phải chấp gần hầu hết mọi đòi hỏi và yêu cầu từ các nước hành viên hiện thời. Và hiện nay, Hàn Quốc đang có nhiều vấn đề thương mại tồn đọng với 11 nước đó.

Rõ ràng là những nước này muốn giải quyết các bất đồng riêng rẽ trước, sau đó mới bỏ phiếu ủng hộ sự gia nhập của Seoul. Điều đó có nghĩa là, đây luôn là một cuộc chiến bất lợi cho Hàn Quốc.

Đơn giản là vì, Hàn Quốc không thể nào đáp ứng các yêu cầu của nhiều nước đến như vậy. Hơn nữa, kinh tế Hàn Quốc đang tăng trưởng chậm lại, thị trường việc làm đang suy giảm và cuộc bầu cử của nước này sắp diễn ra.

Vì vậy, trên thực tế, việc Hàn Quốc tham gia CPTPP là rất, rất khó xảy ra.

Chúng ta cứ nói “gia nhập đi”, nhưng câu hỏi là, cái giá phải trả khi trở thành thành viên là gì.

Nếu như không tìm hiểu và tính toán kỹ điều đó, thì không thể biết được Hàn Quốc nên hay không nên gia nhập CPTPP.

Chúng ta hãy bắt đầu từ việc nghiên cứu danh sách các yêu cầu và đánh giá chi phí.

Quyết định này sẽ là một trong những mục tiêu quốc gia quan trọng trong năm 2019 của Hàn Quốc.

Tác giả: Lee Jae-min - Giáo sư Đại học Quốc gia Seoul

Nguồn: Korea Herald – TQ

Từ khóa: gia nhập CPTPP, Hàn Quốc, chi phí, thủ tục