“Việt Nam chưa thật sự sẵn sàng cho AEC” là nhận định của các chuyên gia tại Hội thảo công bố báo cáo “Đánh giá mức độ sẵn sàng của Việt Nam về các khía cạnh kinh tế - xã hội trước thềm Cộng đồng kinh tế ASEAN 2015” được tổ chức ngày 19 tháng 12 do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) phối hợp cùng Dự án hỗ trợ chính sách thương mại và đầu tư của châu Âu (EU-MUTRAP) tổ chức.

Theo TS. Nguyễn Ánh Dương - Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, khuôn khổ phân tích của báo cáo dự trên 4 khía cạnh là: Khả năng chống đỡ khủng hoảng; khả năng hòa nhập; khả năng hài hòa và khả năng cạnh tranh.

Đánh giá về mức độ sẵn sàng của Việt Nam hướng tới AEC, ông Dương cho hay, quá trình thực hiện AEC của Việt Nam vẫn phải đối đầu với khá nhiều khó khăn. Những khó khăn này một phần xuất phát từ những bất cập trong hệ thống thể chế (kể cả thể chế hội nhập kinh tế quốc tế), chất lượng nguồn nhân lực và kết cầu hạ tầng. Triển vọng hội nhập AEC cũng bị ảnh hưởng không nhỏ bởi bối cảnh khu vực còn đan xen cạnh tranh, hợp tác và tranh chấp, rủi ro bẫy thu nhập trung bình, cũng như sự nổi lên của một số nền sản xuất lớn như Trung Quốc, Ấn Độ. “Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam muốn cạnh tranh tốt, xuất khẩu nhiều hơn thì cần phải đáp ứng được các quy định về xuất xứ hàng hóa của các đối tác nhập khẩu” - ông Dương nhấn mạnh.

Năng lực cạnh tranh của Việt Nam chậm được cải thiện và chỉ xếp hạng 70/148 theo Chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh toàn cầu, đặc biệt hạ tầng được đánh giá là kém phát triển kể cả về đường bộ, đường sắt, cảng biển và hàng không trong khi kỹ năng và năng suất lao động tương đối thấp. Tiến bộ về mặt xã hội thấp hơn đà tăng trưởng kinh tế và chuyển biến chậm trong thời gian gần đây do các chính sách chủ yếu tập trung vào kinh tế.

Tăng trưởng về thương mại cao và gần như liên tục (trừ năm 2009) song vị trí còn khiêm tốn trong chuỗi giá trị, giá trị gia tăng của hàng hóa thấp, dựa nhiều vào sơ chế, dùng nhiều lao động và tài nguyên.

Về thị trường tài chính đã có sự mở cửa hơn nhưng cán cân vốn vẫn chưa tự do hóa hoàn toàn. Vốn đầu tư gián tiếp vào nhiều hơn song cũng đặt ra nhiều thách thức mới về việc quản lý dòng vốn này. Về thị trường chứng khoán, Việt Nam đang chuẩn bị kết nối với ASEAN, tuy nhiên kết nối về ngân hàng thương mại lại rất chậm chạp.

Ngọc Thành - TTWTO

Từ khóa: Việt Nam, cộng đồng kinh tế Asean, AEC, sẵn sàng