Ngày 18 tháng 04 năm 2014 tại Tp.HCM, Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội phối hợp với Cơ quan Phát triển Hoa Kỳ (USAID) tổ chức hội thảo “Quốc hội với việc đàm phán, phê chuẩn và thực hiện các hiệp định thương mại tự do (FTAs)”. Tham dự hội thảo có Ông Ngô Đức Mạnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội, Ông Robert Ogburn, Quyền Tổng Lãnh sự, Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Tp.HCM, Ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương, Trưởng đoàn đàm phán TPP của Việt Nam, các đại biểu quốc hội các tỉnh phía nam, các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước, lãnh đạo các sở ngành và các cơ quan thống tấn báo chí…

Hội thảo được chia làm bốn chủ đề chính liên quan đến các vấn đề hội nhập: Tổng quan về các hiệp định thương mại tự do; Tác động của các FTAs thế hệ mới đến Việt Nam, cơ hội và thách thức; Quốc hội với việc đàm phán, phê chuẩn và thực hiện các FTAs; Những vấn đề đặt ra để nâng cao tính cạnh tranh trong thương mại.

Theo Ông Ngô Đức Mạnh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, những hiệp định đa phương thế hệ mới như Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) hoặc các FTA song phương mà Việt Nam đang đàm phán với các nước hứa hẹn đem lại nhiều cơ hội thành công nhưng cũng tiềm ẩn nhiều thách thức đối với nền kinh tế của Việt Nam. Hội thảo sẽ là diễn đàn để các đại biểu đánh giá rõ hơn về các hiệp định, nhằm giúp Việt Nam hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đảm bảo sự thành công trong quá trình tham gia các hiệp định.

Chia sẻ trong hội thảo, bà Sylvia Hernandes, nguyên Thượng nghị sĩ, Chủ tịch Ủy ban cạnh tranh của Thượng viện Mexico, chuyên gia của USAID cho rằng, sự khác biệt giữa vai trò của Quốc hội với Chính phủ trong quá trình đàm phán một FTA là: trong khi Chính phủ là người đàm phán đại diện cho lợi ích của quốc gia thì Quốc hội là đại diện cho nhiều tiếng nói khác nhau và cung cấp thông tin phục vụ cho các nhà đàm phán. Vì vậy, Quốc hội cần hiểu rõ về vĩ mô nhu cầu và chiến lược phát triển của từng ngành và lĩnh vực. Quốc hội phải luôn đặt lợi ích của người dân làm chủ đạo trong quá trình trao đổi, đàm phán, phê chuẩn và thực hiện các FTAs.

Theo ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại nhận định, mục tiêu chính của các FTAs thế hệ mới mà Hoa Kỳ và EU đang đàm phán với các nước trong thời gian qua nhằm thể hiện thái độ phản ứng với sự bế tắc của vòng đàm phán Doha và mong muốn tạo động lực mới cho vòng đàm phán Doha phát triển.

Tham gia phiên thảo luận về những tác động cũng như các cơ hội và thách thức của Việt Nam khi tham gia các FTAs thế hệ mới, ông Nguyễn Đình Lương, nguyên Trưởng đoàn đám phán Việt Nam – Hoa Kỳ, ông Lương Văn Tự, nguyên Thứ trưởng Bộ Thương mại, ông Trần Hữu Huỳnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng Tài quốc tế Việt Nam (VIAC) có chung nhìn nhận các FTAs thế hệ mới như TPP hay FTA Việt Nam - EU sẽ tạo sức ép cho Việt Nam trong việc cải cách và hoàn thiện thể chế pháp luật nhằm thu hút đầu tư và công nghệ có chất lượng từ các nước, tạo động lực cho sự phát triển trong nước và giải quyết việc làm cho người lao động. Song song với những chính sách cải cách của Chính phủ, doanh nghiệp cần phải chủ động hơn trong việc tham gia hoạt động tham vấn với đoàn đàm phán nhằm bảo vệ lợi ích chính đáng của ngành.

Đại diện cho các nhà nghiên cứu, ông Võ Trí Thành – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương cho rằng các FTAs ngày nay vẫn dựa trên nền tảng các qui định trong WTO vì “Luật chơi” của WTO là bình đẳng và không phân biệt đối xử, do vậy, WTO vẫn là diễn đàn có tầm quan trọng về hợp tác phát triển trên phạm vi toàn cầu. Theo chuyên gia, nhìn tổng thể về mục tiêu chiến lược phát triển của Việt Nam trong dài hạn là tương đồng với các mục tiêu và yêu cầu mà các hiệp định thương mại tự do Việt Nam đang đàm phán phán như TPP, Việt Nam-EU và RCEP..

Trong phần thảo luận, các chuyên gia và các đại biểu trao đổi khá sôi nổi về các nội dung liên quan đến việc cải cách thể chế chính sách pháp luật, bảo vệ lợi ích các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương, các thách thức trong việc thực thi các hiệp định FTAs thế hệ mới mà Việt Nam đang đám phán …

MV-TTWTO

 Từ khóa: quốc hội, đàm phán, hiệp định, thương mại, tự do, FTAs