Điều tra đợt 2 về tác động của Covid-19 tới doanh nghiệp Việt Nam của World Bank cho thấy, các doanh nghiệp đang hồi phục ở mức trung bình, nhiều doanh nghiệp đang mở cửa trở lại và mức giảm sút doanh thu, cắt giảm giờ làm, giảm lượng khách hàng hay thiếu nguồn cung vật tư đã giảm xuống. 

Khoảng ¼ số doanh nghiệp vẫn phải cắt giảm giờ làm việc

Theo điều tra, hầu hết các doanh nghiệp đã hoạt động trở lại nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn hoạt động dưới công suất (dưới mức trước đại dịch). Mức sụt giảm doanh số của doanh nghiệp vẫn khá nghiêm trọng (-36% so với cùng kỳ năm ngoái), và tổng số việc làm vẫn chưa được phục hồi và còn thấp hơn nhiều so với thời điểm tháng 1/2020.

Khoảng ¼ số doanh nghiệp vẫn phải cắt giảm giờ làm việc. Tính trung bình trong tất cả các ngành, quy mô doanh nghiệp, và vùng địa lý, số giờ hoạt động của các doanh nghiệp thấp hơn 6,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

 Tình trạng phục hồi cũng không đồng đều: Một số doanh nghiệp đã cải thiện doanh số nhưng nhiều doanh nghiệp khác thậm chí còn bị sụt giảm hơn cả hồi tháng 6; Các ngành bán lẻ, bán buôn và các doanh nghiệp quy mô vừa và lớn có tốc độ phục hồi nhanh hơn.

 Cầu giảm là nguyên nhân chính dẫn đến tác động hiện nay. Mức độ cạnh tranh tăng lên đối với một số doanh nghiệp trong khi giảm đi đối với một số khác. Các doanh nghiệp sử dụng vật tư nhập khẩu, nhất là từ Trung Quốc, dễ bị tác động bởi gián đoạn chuỗi cung ứng hơn. Tình trạng thanh khoản đã cải thiện nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn có nguy cơ bị đọng nợ, nhất là các doanh nghiệp trong các ngành dịch vụ khác (dịch vụ nhưng trừ bán lẻ, bán buôn).

Điều tra cũng cho thấy, các doanh nghiệp ngày càng bi quan về tình trạng bán hàng và tăng trưởng việc làm trong vòng 6 tháng tới – các doanh nghiệp bị sụt giảm doanh số nhiều lại càng bi quan hơn. Các doanh nghiệp tăng cường thích nghi với hoàn cảnh bằng cách ứng dụng công nghệ số - tỉ lệ doanh nghiệp ứng dụng hoặc tăng cường sử dụng công nghệ số đã tăng từ 50% lên 60% kể từ tháng 6.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) đang bắt kịp dần với doanh nghiệp lớn trong đầu tư vào các giải pháp công nghệ số. Các doanh nghiệp đều áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh cho khách hàng và người lao động với chi phí không đáng kể.  

Tình trạng tiếp cận hỗ trợ từ Chính phủ đã cải thiện đáng kể. Mặc dù các chương trình hỗ trợ đã được tuyên truyền và biết đến nhiều hơn nhưng vẫn chưa đủ mức. Ngoài ra, không thấy có bằng chứng cho thấy hỗ trợ của Chính phủ có tác động lên tình trạng hiện nay của doanh nghiệp (doanh số, khả năng tuyển dụng lao động, sa thải lao động, dòng tiền).

Việt Nam đã sớm áp dụng các biện pháp ứng phó với Covid-19, sớm quy định các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế đi lại. Trong tháng 9, nền kinh tế đã dần hồi phục và quay trở lại tình trạng “bình thường mới”, các doanh nghiệp đã hoạt động và người lao động đã đi làm trở lại. Tuy nhiên lượng khách nhập cảnh từ nước ngoài vẫn bị hạn chế đáng kể.

Điều tra đợt 2 đánh giá tác động tới doanh nghiệp (Business Pulse Survey, BPS) được thực hiện trong giai đoạn cuối tháng 9 – giữa tháng 10 nhằm đánh giá hiện trạng hồi phục kinh tế. Điều tra đợt 2 tiếp tục lấy ý kiến từ các đối tượng đã phỏng vấn đợt 1, khoảng 97%.

Ngoài theo dõi các kết quả kinh doanh chính đã điều tra từ đợt 1, World Bank đã phỏng vấn trực tiếp và qua điện thoại tổng cộng 501 doanh nghiệp với quy mô khác nhau tại 15 tỉnh, thành và các ngành kinh tế như nông nghiệp, công nghiệp chế tạo, bán buôn và bán lẻ, các các dịch vụ khác.

Các phát hiện chính từ đợt khảo sát lần 2, được thực hiện từ ngày 15/9 đến 27/10. Ngân hàng Thế giới sẽ thực hiện tổng cộng 5 đợt khảo sát từ tháng 6 năm 2020 đến tháng 5 năm 2021.

• Các doanh nghiệp nhìn chung đang có dấu hiệu phục hồi – nhiều doanh nghiệp đã mở cửa trở lại và giảm lỗ. Tuy nhiên, phục hồi diễn ra không đồng đều – doanh số bán hàng tăng nhanh trong ngành bán lẻ và các doanh nhiệp quy mô vừa và lớn.
• Các công ty trở nên bi quan hơn về doanh số bán hàng và tăng trưởng việc làm trong 6 tháng tới – những công ty có mức giảm doanh số cao hơn thì bi quan hơn.
• Các công ty tiếp tục thích nghi bằng cách áp dụng các nền tảng kỹ thuật số. Gần 60% các công ty được khảo sát đã áp dụng hoặc tăng cường sử dụng các nền tảng kỹ thuật số. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang dần bắt kịp các công ty lớn trong việc đầu tư cho các giải pháp kỹ thuật số.
• Tiếp cận hỗ trợ của chính phủ đã tăng lên đáng kể trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 10. Tiếp cận thông tin về các chương trình này vẫn còn là vấn đề, nhưng đã cải thiện hơn so với đợt khảo sát trước.

Nguồn: Thời báo Kinh doanh

Từ khóa: tác động của Covid- 19, WB. việc làm, doanh nghiệp