Với mong muốn cung cấp cho doanh nghiệp những diễn biến mới về cuộc thương chiến Mỹ - Trung và những lưu ý quan trọng về hoạt động phòng vệ thương mại trong bối cảnh hiện thời, Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế Thành phố (CIIS) phối hợp Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cùng tổ chức Hội thảo “Xung đột thương mại Mỹ - Trung: Những điểm doanh nghiệp cần lưu ý về phòng vệ thương mại” vào ngày 22/03/2019 tại Khách sạn Sài Gòn.

Hội thảo nhận được sự quan tâm tham dự của khoảng 200 đại biểu là đại diện các cơ quan nhà nước, Hiệp hội/ hội ngành hàng, doanh nghiệp, luật sư và các chuyên gia trong lĩnh vực hội nhập kinh tế quốc tế trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Ngoài ra, Hội thảo còn nhận được sự bảo trợ truyền thông của Báo Diễn đàn Doanh Nghiệp, Đài Truyền hình TP.HCM (HTV), Kênh truyền hình Kinh tế - Tài chính VITV – SCTV8.

Tại Hội thảo các chuyên gia nhìn nhận cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn trên thế giới sẽ có tác động không nhỏ đến thị trường kinh tế toàn cầu. Theo ông Chu Thắng Trung, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương, xung đột giữa Mỹ - Trung khiến doanh nghiệp hai nước phải tìm cách tăng cường xuất khẩu sang nước thứ ba, tạo ra áp lực nhập khẩu cho các thị trường khác, trong đó có Việt Nam. Đồng thời, điều này sẽ làm gia tăng nguy cơ hàng hóa xuất khẩu củaViệt Nam bị Mỹ điều tra và áp thuế về phòng vệ thương mại.

Theo số liệu của Bộ Công thương, số lượng vụ việc Việt Nam bị Mỹ kiện cùng với Trung Quốc đang gia tăng, chủ yếu liên quan đến ngành thép, ngành sợi và bao bì. Điều đặc biệt là các vụ kiện này đều xảy ra ngay sau khi Mỹ áp thuế phòng vệ thương mại với hàng hóa Trung Quốc, nguyên nhân là do cơ cấu sản phẩm xuất khẩu vào Mỹ của Trung Quốc và Việt Nam khá tương đồng. Thêm vào đó, sau khi Mỹ áp dụng các biện pháp phòng vệ với hàng hóa Trung Quốc thì kim ngạch xuất khẩu mặt hàng đó của Việt Nam vào Mỹ lại có sự gia tăng mạnh so với lúc Mỹ chưa áp thuế với hàng hóa Trung Quốc

Làm rõ vấn đề trên, Luật sư Nguyễn Thị Phương Thảo, Đại diện Văn phòng Luật sư IDVN cho rằng, hàng hóa Trung Quốc vào Việt Nam dưới dạng tạm nhập tái xuất hoặc gia công đơn giản để lấy xuất xứ Việt Nam, sau đó xuất khẩu sang Mỹ. Đây chính là rủi ro lớn nhất đối với doanh nghiệp Việt Nam trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang diễn biến ngày càng căng thẳng. Trong khi đó, việc điều tra chống lẫn tránh thuế là vấn đề mới chưa được quy định cụ thể trong Hiệp định WTO, do đó phía Mỹ thường đơn phương áp dụng Luật của Mỹ, gây bất lợi cho các đối tác bị điều tra. Mặt hàng thép là một trong những tiền lệ bất lợi của Việt Nam khi mua nguyên liệu từ Trung Quốc để sản xuất và xuất khẩu vào Mỹ, hiện nay mặt hàng ván ép cũng đang bị Mỹ điều tra. Luật sư Thảo cảnh báo: “Nếu Mỹ kết luận có sự chuyển tải hàng hóa từ Trung Quốc vào Việt Nam thì tất cả sản phẩm đó của Việt Nam sẽ chịu chung mức thuế với Trung Quốc chứ không chỉ áp riêng với số hàng có nguồn gốc từ Trung Quốc”. Với những diễn biến khó lường trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và xu hướng bảo hộ thương mại ở nhiều quốc gia khác, Luật sư Phương Thảo khuyến cáo doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam nên thường xuyên cập nhật thông tin liên quan các biện pháp phòng vệ thương mại được áp dụng cho sản phẩm của Trung Quốc và các đối thủ cạnh tranh khác.

Hình: Ông Châu Việt Bắc, Phó Tổng thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam tham gia báo cáo tại Hội thảo

Phân tích các vấn đề phòng vệ thương mại trong xuất nhập khẩu hàng hóa cụ thể trong cuộc xung đột thương mại Mỹ - Trung, ông Châu Việt Bắc, Phó Tổng thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho rằng, để giảm thiểu nguy cơ bị điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại, doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động trong việc đánh giá rủi ro. Các doanh nghiệp không được tiếp tay cho hoạt động chuyển tải hàng hóa từ Trung Quốc sang Việt Nam để lẩn tránh thuế, đồng thời phải quản trị tốt việc lưu trữ các chứng từ về nguồn gốc, xuất xứ nguyên liệu, sản phẩm. Đây sẽ là căn cứ quan trọng để doanh nghiệp vượt qua những rủi ro trong bối cảnh việc sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại ngày càng gia tăng

Với những diễn biến phức tạp của cuộc thương chiến Mỹ - Trung, vấn đề phòng vệ thương mại là điều doanh nghiệp không thể lơ là và cần phải có những chiến lược nhất định để tránh gây tổn thất cho mình trong hoạt động kinh doanh. Để công tác truyền thông thông tin các vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế được hiệu quả, Trung tâm Hội nhập quốc tế sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động tương tự trong thời gian tới./.

Nguồn: Trung tâm CIIS

Từ khóa: phòng vệ thương mại, xung đột Mỹ Trung, chiến tranh thương mại, bảo hộ, rủi ro xuất khẩu