Tổ chức Thương mại Thế giới (tiếng Anh: World Trade Organization, viết tắt WTO; tiếng Pháp: Organisation mondiale du commerce; tiếng Tây Ban Nha: Organización Mundial del Comercio) là một tổ chức quốc tế đặt trụ sở tại Geneva, Thụy Sĩ, hoạt động dựa trên 03 nguyên tắc: Không phân biệt đối xử; mở rộng tiếp cận thị trường và bảo vệ cạnh tranh công bằng và minh bạch hóa. 

Ngay khi chiến tranh thế giới thứ hai còn chưa kết thúc, nhằm thúc đẩy thương mại quốc tế, Hội nghị Bretton Wood năm 1944 đã đưa ra đề xuất thành lập một tổ chức quốc tế để thiết lập các quy tắc về thương mại giữa các quốc gia. Ngày 15/04/1994, tại Marrakesh – Maroc, trong phiên họp kết thúc vòng đàm phán Urugoay năm 1994, các quốc gia tham gia Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT) đã ký hiệp định thành lập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Hiệp định thành lập Tổ chức Thương mại thế giới, còn gọi là Hiệp định Marrakesk, quy định nguyên tắc cơ bản, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành, tư cách thành viên, ngân sách của WTO. Với việc thành lập WTO, hệ thống thương mại quốc tế đã phát triển từ một hiệp định liên chính phủ (GATT) trở thành một thiết chế với chức năng quản lý việc thực hiện các quy định của WTO, là diễn đàn đàm phán thương mại quốc tế, giải quyết các tranh chấp thương mại và giám sát các chính sách thương mại của các quốc gia thành viên. Ngoài ra, WTO còn đảm nhiệm việc trợ giúp kỹ thuật cho các quốc gia thành viên là các nước đang phát triển, hợp tác với các định chế quốc tế có liên quan đến lĩnh vực thương mại quốc tế như Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (WB) nhằm phối hợp chính sách chung về kinh tế toàn cầu.

Tổ chức WTO hoạt động trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản sau:

- Không phân biệt đối xử: là nguyên tắc quan trọng nhất của WTO, thể hiện thông qua hai chế độ là đối xử tối huệ quốc (MFN) và đối xử quốc gia (NT). Đối xử MFN quy định một thành viên phải đối xử bình đẳng với tất cả các thành viên khác. Đối xử NT quy định phải dành cho hàng hoá, dịch vụ và doanh nghiệp nước ngoài sự đối xử bình đẳng như dành cho hàng hoá, dịch vụ và doanh nghiệp trong nước. WTO cho phép có ngoại lệ về đối xử MFN và NT trong  một số trường hợp nhưng phải theo đúng quy định của WTO.

- Mở rộng tiếp cận thị trường và bảo vệ cạnh tranh công bằng: bao gồm cắt giảm thuế nhập khẩu, loại bỏ các biện pháp hạn chế định lượng, xử lý các hành vi gây lệch lạc thương mại, cạnh tranh không lành mạnh.

- Minh bạch hoá: bao gồm minh bạch về chính sách và minh bạch về tiếp cận thị trường. Minh bạch về chính sách yêu cầu mọi quy định có liên quan đến thương mại của một thành viên phải được công bố công khai, dễ tiếp cận, phù hợp với luật lệ của WTO và áp dụng thống nhất trên toàn lãnh thổ. Đồng thời, phải dành cơ hội thoả đáng cho các bên có liên quan được góp ý trong quá trình lập quy. Minh bạch về tiếp cận thị trường yêu cầu các thành viên nỗ lực ràng buộc mức trần cho thuế nhập khẩu và đưa ra các cam kết rõ ràng về mở cửa thị trường dịch vụ, giúp cho các doanh nghiệp có thể dự báo và hoạch định chiến lược kinh doanh.

Trung tâm WTO TP.HCM - TP

Từ khóa: nguyên tắc, hoạt động ,Tổ chức, Thương mại, thế giới, WTO