Hôm nay (26/11), EU cùng với các thành viên khác của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) – là Australia, Canada, Trung Quốc, Iceland, Ấn Độ, Hàn Quốc, Mexico, New Zealand, Na Uy, Singapore và Thụy Sĩ – đã công bố một bản đề xuất cụ thể để giải quyết tình trạng bế tắt hiện nay tại cơ quan phúc thẩm của WTO.

Bản đề xuất sẽ được trình bày tại cuộc họp Đại Hội đồng WTO vào ngày 12/12 tới.

Ủy viên thương mại EU bà Malmstrom phát biểu: “Chức năng phúc thẩm trong hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO đang trên bờ vực thẳm. Nếu không có chức năng cốt lõi này trong WTO, thế giới sẽ mất đi một hệ thống đảm bảo sự ổn định cho hoạt động thương mại toàn cầu trong suốt mấy chục năm qua. Giờ đây, cùng với liên minh các nước thành viên trong WTO, chúng tôi (EU) nêu ra đây các đề xuất cụ thể nhất từ trước đến nay để cải tổ WTO. Tôi hi vọng rằng, bản đề xuất này sẽ góp phần phá vỡ tình trạng bế tắc hiện nay, và hi vọng mọi thành viên của WTO sẽ nhận lãnh trách nhiệm ngang nhau, tham gia quá trình cải cách với tinh thần thiện chí”.

Hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO thông qua Cơ quan Phúc thẩm đã là yếu tố quan trọng đảm bảo cho hệ thống thương mại được an toàn và có thể dự đoán được. Nếu không có một hệ thống thực thi hợp lý, các nguyên tắc đa phương có khả năng không còn hoạt động hiệu quả. Nếu không có giải pháp nào được tìm ra để giải quyết thế bế tắc hiện nay trong quy trình bổ nhiệm nhân sự cho Cơ quan Phúc thẩm, toàn bộ hệ thống sẽ gặp nguy hiểm.

Trước đó, EU đã công bố các ý tưởng để hiện đại hóa WTO vào ngày 18/11 vừa qua. Bản đề xuất lần này còn là một phần trong nỗ lực chung của nhiều nước. Gần đây, một nhóm các nước thành viên WTO, trong đó có Mỹ và Nhật Bản, đã đệ trình lên WTO các đề xuất sửa đổi quy tắc thông báo và minh bạch bên trong WTO.

Bản đề xuất lần này là kết quả của các cuộc thảo luận căng thẳng trong vài tuần qua giữa EU với các thành viên WTO khác. Bản đề xuất đã giải quyết tất cả các lo ngại được nêu lên trong những tháng gần đây về Cơ quan Phúc thẩm, bằng một cách có hệ thống và mang tính xây dựng. Các đề xuất cho thấy EU sẵn lòng tham gia vào quá trình cải tổ toàn diện WTO.

Bản đề xuất hướng đến giải quyết tất cả mọi lo ngại liên quan đến Cơ quan Phúc thẩm WTO, bao gồm:

- Ban hành các quy định mới liên quan đến các thành viên của Cơ quan Phúc thẩm sắp mãn nhiệm kỳ, trong đó nêu rõ trường hợp nào được tiếp tục ở lại để hoàn tất các vụ kiện họ đang theo đuổi;

- Đảm bảo vụ kiện được hoàn thành trong khung thời gian quy định của WTO là 90 ngày, trừ khi các bên tham gia tranh chấp đồng ý một thời hạn khác;

- Làm rõ việc: các vấn đề pháp lý mà cơ quan Phúc thẩm có quyền kháng lại không bao gồm việc diễn giải pháp luật trong nước;

- Cơ quan Phúc thẩm chỉ nên xử lý những vấn đề nào là cần thiết để giải quyết vụ tranh chấp;

- Đưa vào các cuộc họp thường niên giữa các thành viên WTO và Cơ quan Phúc thẩm để thảo luận theo hướng mở về các vấn đề mang tính hệ thống hay các xu hướng trong hệ thống pháp luật.

Đồng thời, EU cũng đưa ra các đề xuất củng cố tính độc lập và vô tư của Cơ quan Phúc thẩm để cải thiện hiệu quả cho cơ quan này. Các đề xuất trên bao gồm: kéo dài nhiệm kỳ của Thẩm phán Cơ quan Phúc thẩm lên từ 6 – 8 năm; tăng cường số lượng thẩm phán từ 7 – 9 người làm việc toàn thời gian, để hỗ trợ cho khả năng hoạt động của Cơ quan này.

Ngoài ra, các nước còn đề xuất bổ sung quy định cho phép quy trình tuyển chọn thành viên cho cơ quan phúc thẩm được tự động kích hoạt khi một vị trí bị trống, và để đảm bảo quá trình chuyển giao của các thẩm phán mãn nhiệm kỳ diễn ra có trật tự.

Các đề xuất trên sẽ được EU cùng các quốc gia khác trong WTO đứng ra trình bày tại cuộc Họp Đại hội đồng WTO vào ngày 12/12. EU hi vọng tất cả các nước thành viên WTO có thể nhanh chóng tham gia vào nền tảng này, và hi vọng rằng chúng ta có thể đẩy lui được cuộc khủng hoảng đang hiện ra trước mắt.

Tải bản đề xuất (tiếng Anh) tại đây:

http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2018/november/tradoc_157514.pdf

Nguồn: Europa – TQ

Từ khóa: cải cách WTO, cơ quan phúc thẩm, đề xuất, EU