Trước cơ hội thúc đẩy thương mại và đầu tư của Việt Nam khi Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), để có thể tận dụng được các cơ hội, các đối tượng liên quan, mà cụ thể nhất là cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa cần phải hiểu biết về các cam kết và vượt qua được các thách thức của Hiệp định này.

Cơ hội và cũng là thách thức đầu tiên được chỉ ra, đó là: khi Hiệp định RCEP có hiệu lực sẽ tạo ra các ưu đãi thuế quan nhiều nhất cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam và các thành viên khi được áp dụng quy tắc xuất xứ nội khối, nhưng với hơn 95% doanh nghiệp của Việt Nam và nhỏ và vừa, thậm chí siêu nhỏ thì để hiểu và tận dụng được các ưu đãi này cũng không hề dễ dàng.

Chuyên gia kinh tế Phan Đức Hiếu nhìn nhận: 'Tôi lấy ví dụ doanh nghiệp VN ngoại ngữ thì hạn chế, khi muốn XK sang thị trường thì thông tin – ở đây không phải là thông tin chung chung mà đòi hỏi phải rất là cụ thể, từ thị hiếu của người tiêu dùng đến các thủ tục.

Một cái quan trọng nữa mà DN đặt ra là đầu tư và đầu ra, họ sẵn sàng đầu tư nhưng chi phí phải bỏ ra, quy mô liệu có thể tăng đủ để XK hay làm thế nào để XK, hay làm thế nào để XK, có cơ hội để XK hay không…

Không thể phủ nhận thời gian qua Bộ Công Thương và các hiệp hội ngành hàng cũng tuyên truyền nhiều về các hiệp định, nhưng nhận thức về các FTA của nhiều DN vẫn còn rất hạn chế…'

Còn theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Hiệp định RCEP cũng mang lại sức ép cạnh tranh hàng hóa cho Việt Nam: Lợi ích của RCEP chủ yếu nằm ở câu chuyện hài hòa các quy tắc về xuất xứ và thuế quan. Vì vậy, để tận dụng được, doanh nghiệp phải chủ động tìm hiểu để đáp ứng quy tắc xuất xứ cho tốt nhất. Thứ 2 là khả năng RCEP sẽ tạo ra cạnh tranh mạnh hơn. Ở đây tôi muốn nói cạnh tranh không chỉ ở thị trường trong nước đâu mà cạnh tranh ở cả trong thị trường RCEP. Ví dụ như hiện nay giữa Trung Quốc và Nhật Bản là họ chưa có hiệp định thương mại tự do – FTA, nhưng với RCEP họ sẽ có thương mại tự do...

Dưới góc độ quản lý nhà nước về hoạt động thương mại quốc tế, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương chỉ ra những thách thức lớn hơn, thậm chí là “nguy cơ” gian lận xuất xứ khi Hiệp định RCEP có hiệu lực: 'Đây là điều mà chúng ta cũng thấy rằng vừa qua Chính phủ và các bộ ngành và các hiệp hội cũng đã có các cảnh báo rất nhiều, và Chính phủ cũng đã đưa ra Đề án 824 để nâng cao mức độ cảnh báo cũng như là xử lý các vi phạm về gian lận xuất xứ. Trong Hiệp định RCEP thì chúng ta cũng thấy rằng những quốc gia - đặc biệt như Trung Quốc có nguồn cung nguyên liệu rất lớn, mà hiện nay thì nguy cơ – mà cúng ta gọi là chuyển tải bất hợp pháp, “đầu tư tráng men”, hay gia công đơn giản để lấy xuất xứ Việt Nam là một nguy cơ có thật.

Theo các chuyên gia, việc tham gia vào bất kỳ Hiệp định thương mại tự do nào với những thành viên có trình độ kỹ thuật cao hơn cũng sẽ là thách thức lớn đối với các sản phẩm hàng hoá của Việt Nam, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi mình, coi trọng đầu tư công nghệ, kỹ năng quản trị doanh nghiệp để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Nguồn: VOV Giao thông

Từ khóa: WTO, RCEP, cạnh tranh, hoạt động thương mại, thách thức lớn