Thật khó để đưa ra một vấn đề kết nối được tầng lớp chính trị đang chia rẽ sâu sắc của Mỹ thay vì nhu cầu kiềm chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc, dù là thông qua các biện pháp hạn chế thương mại, thuế quan đối với xe điện (EV) của Trung Quốc hay lệnh cấm TikTok. Khi lập luận về an ninh quốc gia dựa trên các biện pháp bảo hộ hấp dẫn, thì vẫn chưa rõ liệu các nhà lãnh đạo chính trị Mỹ và người dân Mỹ có chuẩn bị gì cho các hậu quả kinh tế tiềm tàng có thể xảy ra hay không.

Một số nhà hoạch định chính sách cho rằng sự gia tăng hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào thị trường Mỹ trong những năm 2000 từng khiến thị trường Mỹ điêu đứng vì ngập tràn hàng hóa giá rẻ nhập khẩu, khiến cho việc tăng cường quân sự nhanh chóng để đồng minh giành chiến thắng trong Thế chiến II gần như không thể. Trong số các chính sách của Mỹ, “Cú sốc Trung Quốc” thường được mô tả là một sai lầm lớn đã tàn phá các thị trấn trên khắp các bang miền bắc của Mỹ - hay còn gọi là “Vành đai Rỉ sét” và gia tăng bất bình đẳng mạnh mẽ. Do đó, có sự đồng thuận rộng rãi giữa các nhà hoạch định chính sách và nhà bình luận rằng Mỹ phải ngăn chặn “Cú sốc Trung Quốc 2.0” bằng cách áp đặt thuế quan và hạn chế thương mại lớn đối với các công nghệ của Trung Quốc như điện thoại di động, máy bay không người lái và quan trọng là xe điện, tấm pin mặt trời và thiết bị năng lượng xanh. Tổng thống Joe Biden và người tiền nhiệm của ông, Donald Trump, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11 tới bày tỏ sự không đồng ý về vấn đề này. Tuy nhiên, khi nói đến việc giải quyết vấn đề với Trung Quốc, cả hai dường như đang cạnh tranh để giành danh hiệu tổng thống của Mỹ.

Nhưng câu chuyện về “Cú sốc Trung Quốc” làm nền tảng cho chính sách thương mại hiện tại của Mỹ đang có sai sót nghiêm trọng. Trong khi sự cạnh tranh với các nhà sản xuất Trung Quốc đã ảnh hưởng xấu đến một số công việc sản xuất, thì thương mại tự do chắc chắn giúp nhiều người hưởng lợi hơn. Tác động kinh tế của các hạn chế thương mại của Mỹ có thể được giảm thiểu bằng cách chuyển hướng hàng nhập khẩu của Trung Quốc thông qua các nhà cung cấp ở nước thứ ba, cho phép người Mỹ mua các tấm pin mặt trời do Trung Quốc sản xuất như thể chúng được sản xuất tại Ấn Độ, mặc dù với giá cao hơn. Mặc dù vở kịch thuế quan này có thể được cử tri ủng hộ, nhưng an ninh quốc gia thì chưa được cải thiện, giống như việc chuyển hướng fentanyl của Trung Quốc vào Mỹ thông qua Mexico đã giúp giải quyết cuộc khủng hoảng opioid.

Hơn nữa, các quốc gia “thân thiện” hơn sẽ mất nhiều năm để phát triển các cơ sở sản xuất của riêng họ có thể cạnh tranh với Trung Quốc, đặc biệt là với mức giá thấp mà các nhà sản xuất Trung Quốc đưa ra. Trong một số lĩnh vực như xe điện, năng lực sản xuất của Trung Quốc có một lợi thế gần như không thể vượt qua so với các nước phương Tây. Với thực tế này, mục tiêu của Nghiệp đoàn Công nhân Ô tô Mỹ là để các công nhân tại các cơ sở sản xuất ô tô của Mỹ được trả mức lương cao hơn. Một cách tiếp cận có mục tiêu hơn là phân biệt giữa thương mại với công nghệ quân sự nhạy cảm và các hàng hóa khác, nhưng để đạt được điều đó thì rất khó khăn. Sự hội tụ của các công nghệ quân sự và dân sự đã trở nên rõ ràng hơn trong cuộc chiến Nga-Ukraine, với máy bay không người lái giá rẻ ban đầu được thiết kế để vận chuyển các gói hàng được tái sử dụng làm máy bay ném bom và mạng di động đóng vai trò quan trọng trong các trận chiến lớn.

Đối với những người trong chúng ta tin rằng hợp tác đa phương là cần thiết để giải quyết các vấn đề cấp bách nhất của thế giới, như biến đổi khí hậu hay phát triển trí tuệ nhân tạo, thì sự cạnh tranh leo thang giữa hai cường quốc lớn trên thế giới là điều vô cùng đáng lo ngại. Theo quan điểm của Mỹ, chính quyền độc tài của Trung Quốc làm suy yếu các giá trị tự do cơ bản của nền tảng xây dựng trật tự kinh tế và chính trị toàn cầu. Các cuộc tấn công mạng không ngừng nghỉ của Trung Quốc tiếp tục gây ra mối đe dọa trực tiếp đối với nền kinh tế Mỹ và các công ty Mỹ, và một cuộc “phong tỏa chiến lược” Đài Loan của Trung Quốc sẽ gây ra hậu quả toàn cầu sâu rộng.

Theo quan điểm của Trung Quốc, Mỹ và các đồng minh đang cố gắng duy trì một trật tự thế giới được thiết lập qua nhiều thế kỷ dưới chủ nghĩa đế quốc của châu Âu và Mỹ. Khiến các nhà ngoại giao Mỹ lo lắng, nhiều quốc gia trong các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi không quan tâm đối với các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga. Một số người hy vọng rằng sự suy thoái kinh tế của Trung Quốc sẽ kiềm chế tham vọng địa chính trị của nước này. Nhưng những khó khăn đang diễn ra của nước này cũng có khả năng đẩy Trung Quốc đến cuộc đối đầu với Mỹ.

Tuy nhiên, bất chấp suy nghĩ của nhiều người Mỹ, việc tách rời hai nền kinh tế không phải là một lựa chọn khả thi. Mặc dù các hạn chế thương mại và lời lẽ hiếu chiến của chính quyền Biden là phản ứng trước các hành động khiêu khích của Trung Quốc, cả hai quốc gia trên phải tìm cách thỏa hiệp nếu muốn đạt được tăng trưởng kinh tế ổn định, toàn diện và bền vững.

Nguồn: Business Standard

Từ khóa: Trung Quốc, Mỹ, cuộc chiến thương mại