Thảo luận tại phiên họp chuyên đề thuộc Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2021, diễn ra chiều ngày 5/12, chuyên gia cho rằng, một chính sách thuế tốt không chỉ bảo đảm nguồn lực cho ngân sách nhà nước, mà còn có thể là công cụ bảo vệ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế trong khủng hoảng, đặc biệt giúp Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào 2045.

Cam kết tiếp tục hạ lãi suất hỗ trợ người dân, doanh nghiệp

Phát biểu tại phiên họp chuyên đề 1 với chủ đề “Phối hợp các chính sách tài khóa, tiền tệ linh hoạt, hiệu quả, tạo nguồn lực ổn định kinh tế vĩ mô, phục hồi kinh tế”, PGS.TS. Vũ Sỹ Cường, Giảng viên cao cấp Học Viện Tài chính nhận định, trong bối cảnh nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19, cả tổng cung và tổng cầu bị suy giảm, việc có một gói hỗ trợ cho phục hồi và phát triển kinh tế là rất cần thiết.

Với kịch bản tăng trưởng khoảng 6,5%, Việt Nam cần duy trì gói hỗ trợ tài khóa thêm khoảng 2,4 - 2,8% GDP cho năm 2022 và giảm xuống còn 1,4% GDP cho năm 2023 (theo số GDP mới). Từ năm 2024, kết thúc gói hỗ trợ mức bội chi sẽ quay về mức trung bình là 3% GDP. Với kịch bản này, nợ công chỉ dao động khoảng 48% GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp giai đoạn 2022-2025 sẽ tăng không đáng kể khi Chính phủ sẽ huy động các khoản vay qua trái phiếu Chính phủ dài hạn.

Đưa ra gợi ý chính sách, ông Vũ Sỹ Cường cho rằng, việc thực hiện chính sách tài khóa cần cân nhắc tính bất định của giai đoạn tiếp theo, không nên có gói hỗ trợ tài khóa quá lớn, trong hai năm 2022 và 2023 khoảng 6% GDP (nếu tính cả hỗ trợ về y tế). Bảo đảm hài hòa hai chính sách tài khóa và tiền tệ trong quá trình thực hiện. Đẩy mạnh khả năng giải ngân, thực hiện hàng loạt giải pháp để hỗ trợ và thúc đẩy giải ngân đầu tư công.

Do suy giảm tăng trưởng trong năm 2021 có nguyên nhân chính từ y tế (dich bệnh Covid-19), nên ông Vũ Sỹ Cường cho rằng, một yêu cầu quan trọng khác là chính sách tài khóa, tiền tệ phải kết hợp chặt chẽ với chính sách y tế. Đưa ra các kịch bản y tế, tài khóa và tiền tệ cụ thể để doanh nghiệp thấy chắc chắn hơn trong đầu tư kinh doanh thời gian tới.

Ông Phạm Thanh Hà, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẳng định, để hỗ trợ nền kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã điều hành bảo đảm thanh khoản cho nền kinh tế, các tổ chức tín dụng và cho các doanh nghiệp. Ở góc độ thanh khoản cho nền kinh tế, cung ứng tiền của NHNN trong 2 năm qua đã hỗ trợ nền kinh tế rất lớn.

Đơn cử, về thanh khoản cho các doanh nghiệp, do Covid-19 nên các doanh nghiệp gặp khó khăn về trả nợ, cho vay mới. NHNN đã kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các thông tư 01, 03 và 04, duy trì thanh khoản cho doanh nghiệp với điều kiện ngân hàng phải đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp trong tương lai, miễn giảm lãi suất cho khoản vay cũ và mới…

Tính đến cuối tháng 11, dư nợ tín dụng tăng trên 10%, phù hợp mục tiêu đề ra là 12% trong năm nay. NHNN sẵn sàng có thể nới thêm chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho tháng cuối cùng của năm 2021 nhằm bảo đảm thanh khoản cho nền kinh tế. Bên cạnh việc duy trì khối lượng thanh khoản tốt trên thị trường, NHNN đã điều hành hạ lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế.

Theo đó, ngay từ đầu năm 2020, NHNN đã giảm lãi suất điều hành. Hiện, lãi suất điều hành giảm 1,5 - 2%; lãi suất huy động giảm 1,5%; lãi suất cho vay giảm 1,77% so với đầu năm 2020. Có 16 ngân hàng thương mại cam kết tiếp tục hạ lãi suất từ tháng 7 đến hết năm nay nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

Nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải trả mức thuế tối thiểu là 15%

Cũng tại phiên họp chuyên đề 1, Kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (WB) Jacques Morisset nhận định, 2021 là năm rất khó khăn với Việt Nam. Trong khi kinh tế thế giới tăng trưởng khoảng 5 - 5,5%, Việt Nam chỉ tăng trưởng khoảng 2 - 2,5%.

Để đạt được sự bứt phá về tăng trưởng, ông Jacques Morisset cho rằng, chính sách thuế tốt không chỉ bảo đảm nguồn lực cho ngân sách nhà nước mà còn có thể là một trong những công cụ giúp bảo vệ doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi Covid-19 và phục hồi kinh tế trong khủng hoảng, đạt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao như Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Kinh tế trưởng WB cũng cho biết, trên thế giới, nhiều nước đã áp dụng chính sách thuế để tăng thu ngân sách nhà nước, tăng sức chống chịu của nền kinh tế trong khủng hoảng, cải thiện công bằng xã hội, đầu tư cho y tế, bảo vệ sức khoẻ của người dân và phát triển xanh.

Ông Jacques Morisset cho rằng, thời gian qua, Việt Nam mới chủ yếu sử dụng chính sách tiền tệ và còn nhiều dư địa để sử dụng chính sách tài khóa cho phục hồi kinh tế.

Bối cảnh mới đòi hỏi cần có giải pháp mới. Phục hồi sau khủng hoảng là ưu tiên hàng đầu hiện nay, vì vậy, cần hành động nhanh để kích thích tiêu dùng và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Khẳng định điều này, song Kinh tế trưởng WB cũng lưu ý, “không được bỏ quên mô hình tăng trưởng mới của Việt Nam”. Trong đó, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nhấn mạnh các ngành có giá trị gia tăng cao, phát triển bình đẳng, ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh.

Theo dự báo của Kinh tế trưởng WB, thì "một thỏa thuận thuế toàn cầu là không xa trong tương lai". Các ưu đãi thuế như miễn giảm thuế không còn hiệu quả vì tất cả các nhà đầu tư nước ngoài sẽ phải trả mức thuế tối thiểu là 15% tại quốc gia cư trú.

Ở Việt Nam, khi muốn thu hút những công ty đa quốc gia, chúng ta đã đưa ra những ưu đãi thuế dựa trên lợi nhuận cho các công ty này. Chẳng hạn như trong một thời gian nào đó sẽ không phải trả thuế, hoặc chỉ trả một phần thuế nhất định. Nhưng điều này sẽ không còn phù hợp với sự phát triển của toàn cầu nữa, bởi cho dù các công ty có hoạt động ở đâu cũng sẽ phải trả mức thuế tối thiểu.

"20 năm trước, không có nhiều công ty đa quốc gia biết đến Việt Nam, do vậy phải sử dụng các chính sách thuế để thu hút công ty FDI. Nhưng đến nay, Việt Nam đã thu hút được rất nhiều doanh nghiệp FDI rồi nên không cần phải sử dụng ưu đãi thuế, mà phải làm thế nào để các công ty này đóng góp cho kinh tế Việt Nam" - ông Jacques Morisset nêu.

Nguồn: Công thương

Từ khóa: chính sách thuế tốt, Việt Nam, thu nhập cao