Với mong muốn nhìn nhận tổng thể bức tranh thực trạng phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam nói chung, thành phố nói riêng trong thời gian qua; làm rõ những hạn chế, yếu kém và góp ý những khuyến nghị giải pháp cho các cơ quan Đảng, Nhà nước trong công cuộc cải cách, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Viện Nghiên cứu phát triển, Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp cùng Tạp chí Cộng sản tổ chức hội thảo “Phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa – Một số vấn đề thực tiễn của Thành phố Hồ Chí Minh” vào ngày 24 tháng 12 năm 2019 tại Thành phố Hồ Chí Minh. Hội thảo nhận được sự quan tâm và đăng ký tham dự của hơn 70 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học đến từ các cơ quan nhà nước, Viện/trường và các cơ quan nghiên cứu trên địa bàn Thành phố và các tỉnh thành khu vực phía Nam.

Hình: PGS.TS. Vương Đức Hoàng Quân - Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố và PGS.TS. Phước Minh Hiệp – Vụ trưởng, Trưởng cơ quan đại diện phía Nam, Tạp chí Cộng sả chủ trì Hội thảo

Chủ trì hội thảo PGS.TS. Vương Đức Hoàng Quân – Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố và PGS.TS. Phước Minh Hiệp – Vụ trưởng, Trưởng cơ quan đại diện phía Nam, Tạp chí Cộng sản đồng quan điểm cho rằng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là sự sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, được vận dụng trong suốt thời kỳ quá độ của đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội, nó tuân thủ và dựa vào hệ thống quy luật chung nhất của nền kinh tế thị trường, song cũng dựa vào nguyên tắc đặc thù riêng biệt theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nguyên tắc đặc thù này đã khẳng định sự kiên định của Đảng trong việc quyết tâm xây dựng chủ nghĩa xã hội cho đất nước, sử dụng từ định hướng vì đất nước đang trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội chứ chưa phải là kinh tế thị trường xã hội xã hội chủ nghĩa.

Tham dự tại hội thảo, Ông Phùng Ngọc Bảo – Phó Vụ trưởng, Cơ quan đại diện phía Nam, Tạp chí Cộng sản đã có báo cáo tham luận “Mô hình sáng tạo kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam - nhìn từ Thành phố Hồ Chí Minh”. Theo đó, Ông Bảo cho rằng chủ nghĩa tư bản đã thực hiện thành công kinh tế thị trường để phát triển kinh tế - xã hội qua hàng trăm năm nay, thông qua việc tạo ra nhiều lợi nhuận, thúc đẩy cạnh tranh, phát triển lực lượng sản xuất và xã hội hóa nền kinh tế, với mục tiêu làm giàu cho một bộ phận thiểu số nhà tư bản nên càng về sau càng bộc lộ nhiều hạn chế. Đó là, khủng hoảng tài chính - tiền tệ; bất ổn an ninh lương thực, năng lượng; chênh lệch khoảng cách giàu - nghèo ngày càng tăng… Vì vậy, để khắc phục một số khiếm khuyết phát triển kinh tế thị trường theo con đường cổ điển, ở một số nước Tây Âu và Bắc Âu, muốn tìm kiếm con đường phát triển kinh tế thị trường riêng cho mình, họ đã đưa ra một vài mô hình phát triển kinh tế thị trường khác như ở Cộng hòa Liên bang Đức, Thụy Điển, Nhật Bản, Nga, Trung Quốc,… Như vậy, hệ thống các quy luật kinh tế thị trường là chung nhất, song không có một khuôn mẫu kinh tế thị trường chung cho các quốc gia. Điểm chung của kinh tế thị trường là chủ yếu dựa trên sở hữu tư nhân, có mức độ và cách thức can thiệp của nhà nước vào nền kinh tế khác nhau. Tùy thuộc vào hệ thống chính trị và nền dân chủ đã hình thành cũng như trình độ phát triển kinh tế - xã hội mà mỗi quốc gia có thể vận dụng mô hình phát triển kinh tế thị trường cho phù hợp với mình để phát triển. Cũng theo tác giả, Thành phố Hồ Chí Minh là đầu tàu kinh tế cả nước, là minh chứng cho sự thành công của mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Một số mô hình kinh tế tiêu biểu đã được triển khai thực hiện tại thành phố Hồ Chí Minh và sau đó đã trở thành chế định chung của cả nước

Theo ThS. Nguyễn Văn Trọn, kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian qua ngày càng phát triển là do phân công lao động xã hội ngày càng sâu rộng, sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế giữa những người sản xuất, sự hình thành đồng bộ các loại thị trường và thể chế kinh tế ngày càng hoàn thiện. Tuy nhiên, quá trình này cũng đã bộc lộ ra nhiều hạn chế, bất cập như các ngành công nghiệp chủ lực của Thành phố có mức tăng trưởng thấp hơn toàn ngành, các linh kiện, thiết bị, sản phẩm quan trọng hỗ trợ cho sản xuất sản phẩm chất lượng cao chủ yếu phải nhập khẩu từ nước ngoài, do vậy cho dù doanh thu bình quân hàng năm của từng ngành có tăng cao hơn, nhưng thực tế giá trị gia tăng mang lại không đáng kể.Thực tế quỹ đất dành cho phát triển ngành công nghiệp trong thời gian qua là khá hạn chế, cộng thêm cơ sở hạ tầng giao thông của Thành phố hiện nay đã quá tải và chưa theo kịp xu hướng phát triển tiên tiến hiện nay; giá thuê đất trong các Khu công nghiệp khá cao so với những ưu đãi của các tỉnh lân cận đã gián tiếp khuyến khích một số doanh nghiệp có quy mô lớn chuyển hướng mở rộng, phát triển sản xuất ra các tỉnh lân cận, điều đó đã làm cho tốc độ tăng trưởng doanh thu chậm lại qua các năm. Đầu tư công thiếu đồng bộ và không tuân thủ nguyên tắc chi phí cơ hội, thiếu hiệu quả. thị trường tài chính, thị trường hàng hóa sức lao động, thị trường khoa học - công nghệ, thị trường bất động sản và thị trường hàng hóa, dịch vụ ở TP.HCM hiện nay vẫn chưa hoàn thiện. Về thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở TP.HCM hiện nay còn nhiều hạn chế.

Bên cạnh đó, tác giả cũng nêu ra một số nhóm giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở TP.HCM như: Đẩy mạnh phân công lao động xã hội; Hoàn thiện thể chế về sở hữu và các thành phần kinh tế, loại hình doanh nghiệp và các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh; Phát triển các loại thị trường đầu vào và đầu ra của sản xuất; Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Hình: Các chuyên gia, nhà khoa học tham gia trình bày quan điểm và thảo luận tại Hội thảo

Hội thảo đã nhận được 23 bài tham luận và nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các chuyên gia. Chủ trì hội thảo thay mặt Ban tổ chức cảm ơn những đóng góp quý báu của đại biểu tham dự và phát biểu tại hội thảo. Các ý kiến đóng góp, các tham luận sẽ được Ban tổ chức tổng hợp và báo cáo đến Thành ủy, Ủy ban nhân dân theo quy định.

Để công tác truyền thông thông tin và tham mưu chính sách cho chính quyền Thành phố ngày một hiệu quả, Trung tâm Hội nhập quốc tế sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động tương tự trong thời gian tới./.

Nguồn: Trung tâm CIIS

Từ khóa: kinh tế thị trường, xã hội chủ nghĩa, CIIS, HIDS, Tạp chí cộng sản