Một doanh nghiệp ở Đồng Nai hỏi: Tình hình giao thương giữa VIỆT NAM và IRAN có ảnh hưởng gì trước các lệnh cấm vận mà mỹ hiện áp đặt cho IRAN, Viêt Nam có tham gia hiệp ước hoặc cam kết gì về việc không thể xuất nhập khẩu với thị trường IRAN không?

Trả lời:

Tình hình Mỹ cấm vận Iran:

Từ năm 1979, Mỹ đã áp dụng lần lượt các biện pháp trừng phạt Iran liên quan đến vấn đề: tài trợ khủng bố, nhân quyền và phát triển vũ khí hạt nhân. Các biện pháp trừng phạt liên quan đến các lĩnh vực: Tài chính/Ngân hàng; xuất khẩu dầu mỏ; cấm vận thương mại; đóng băng tài sản; phát triển vũ khí.

Ngày 14/7/2015, Iran đã ký thỏa thuận hạt nhân (JCPOA) với EU, Mỹ, Nga, Trung Quốc. Theo thỏa thuận này, trong 15 năm tiếp theo, Iran phải chịu sự hạn chế nghiêm ngặt trong việc nghiên cứu và phát triển hạt nhân. Đổi lại, các nước sẽ dỡ bỏ một số lệnh cấm vận thương mại cho Iran.

Ngày 8/5/2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức ký quyết định rút Mỹ khỏi thỏa thuận JCPOA, điều này đồng nghĩa với việc Mỹ sẽ khôi phục lại các lệnh cấm vận đã được nới lỏng hoặc dỡ bỏ với Iran theo JCPOA. Lộ trình khôi phục lệnh trừng phạt như sau:

            - Từ ngày 7/8/2018: Mỹ khôi phục lệnh trừng phạt với Iran đối với:

+ việc mua đồng Đôla Mỹ của chính phủ Iran.

+ giao dịch vàng và kim loại quý với Iran.

+ graphit, nhôm, thép, than, và phần mềm dùng trong sản xuất công nghiệp.

+ các giao dịch chuyển tiền bằng đồng Rial (đồng tiền của Iran).

+ ngành công nghiệp ô tô của Iran.

            - Từ ngày 5/11/2018: Mỹ khôi phục lệnh trừng phạt với Iran đối với:

+ các ngành công nghiệp cảng, đóng tàu, vận chuyển đường biển và năng lượng của Iran.

                        + các giao dịch dầu mỏ với Iran.

+ Các giao dịch chuyển tiền của các định chế tài chính nước ngoài với Ngân hàng Trung ương Iran.

            Chính quyền Mỹ cũng sẽ lên danh sách các cá nhân, thể nhân, các tàu và tàu bay nằm trong danh sách trừng phạt (gọi là SDN List).

Quan hệ giữa Việt Nam và Iran

Việt Nam và Iran có quan hệ đối ngoại từ năm 1973, và vẫn duy trì tốt đẹp cho đến nay.

Iran là đối tác thương mại nhỏ của Việt Nam, với kim ngạch thương mại năm 2017 giữa hai nước là 165 triệu USD (Việt Nam xuất khẩu 132 triệu USD và nhập khẩu 33 triệu USD). Các mặt hàng xuất khẩu mà Việt Nam có thế mạnh và có thể xuất khẩu sang Iran là: gạo, chè, cà phê, hạt điều, cao su, phụ tùng xe máy và xe đạp… Phía Iran có thể xuất khẩu sang Việt Nam các mặt hàng như: dầu mỏ, nhựa đường, các sản phẩm hóa chất, chất dẻo nguyên liệu…

Ảnh hưởng của lệnh cấm vận đối với tình hình giao thương của Việt Nam và Iran

Viêt Nam không tham gia hiệp ước hoặc cam kết gì liên quan đến việc ko thể xuất nhập khẩu với thị trường Iran. Nhưng lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam theo cách sau: Mỹ cũng sẽ áp lệnh trừng phạt đối với các cá nhân/tổ chức không phải công dân Mỹ nhưng lại giao dịch với Iran trong các lĩnh vực mà Mỹ đang áp lệnh trừng phạt (Theo Bộ ngoại giao Mỹ).

-          Vì vậy, hoạt động nhập khẩu các sản phẩm từ dầu mỏ của Việt Nam từ Iran sẽ bị ảnh hưởng kể từ ngày 5/11/2018, thời điểm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với mặt hàng trên có hiệu lực. Tuy nhiên, do kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Iran (trong đó có dầu mỏ) là rất ít (33 triệu USD năm 2017), nên ảnh hưởng là không nhiều.

-          Đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, theo trả lời của Bộ Tài chính Mỹ, xuất khẩu hàng hóa nông nghiệp, thực phẩm, thuốc men, và thiết bị y tế vào Iran sẽ không bị cấm vận, miễn là không giao dịch với các đối tượng nằm trong danh sách cấm vận của Mỹ. Ngoài ra, các giao dịch chuyển tiền khi thanh toán với Iran cũng không được liên quan đến người Mỹ hay thông qua các tổ chức tài chính của Mỹ.

Địa chỉ hữu ích:

Thương vụ Việt Nam tại Iran

Địa chỉ: No 54, Corner of Borzoo, Ejazi St. (Assef), Zaferaniyeh, Tehran, Iran

Điện thoại: (+9821) 22411670

Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Fax: (+9821) 22416045

Một số thông tin tham khảo:

Bộ Tài chính Mỹ

https://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/Programs/Documents/jcpoa_winddown_faqs.pdf

https://www.treasury.gov/resource-center/sanctions/Programs/pages/iran.aspx

Hội đồng quan hệ Quốc tế

https://www.cfr.org/backgrounder/international-sanctions-iran?cid=ppc-Google-iran_sanctions_backgrounder&gclid=CjwKCAjw-8nbBRBnEiwAqWt1zX1c9LJl6zOR2_n9_sCHCJI3htpf72g2KjMz9rtCHJyj4uio6cLSoRoCWPIQAvD_BwE

VCCI

http://vccinews.vn/news/19699/viet-nam-iran-huong-toi-kim-ngach-thuong-mai-2-ty-usd.html

Nguồn: Trung tâm Hỗ trợ Hội nhập WTO TP. HCM

Từ khóa: tình hình cấm vận, Mỹ, Iran, tác động, hoạt động thương mại, Việt Nam, Iran