Trong khi các nước vẫn hô hào đã đạt được nhiều tiến độ trong đàm phán, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết.

Trong vài năm qua, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) là một trong số những thỏa thuận thương mại nhận được nhiều sự quan tâm. Sáng kiến này thu hút sự tham gia của nhiều bên, tuy nhiên, những trở ngại lớn vẫn đang hiện hữu.

RCEP là một thỏa thuận đa phương, bao gồm 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) với Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc, Úc và New Zealand. Suốt quá trình đàm phán, các bên tham gia đã nỗ lực hài hòa hóa quyền lợi của các thành viên. Sự nỗ lực này sẽ không vô nghĩa nếu đàm phán thành công. Mười sáu quốc gia châu Á - Thái Bình Dương chiếm khoảng một phần ba tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu. Và nếu được thực thi, RCEP sẽ mở ra một thị trường với khoảng 3,4 tỷ người.

Hiện nay, một trong những thách thức lớn nhất là sự khác biệt về tài chính và văn hóa giữa các quốc gia. Úc là quốc gia giàu nhất, với GDP bình quân đầu người trên 55.000 đô la, trong khi Campuchia là nước nghèo nhất, chỉ với 1.300 đô la bình quân cho mỗi người.

Bên cạnh đó, Ấn Độ dường như được đánh giá là sẽ gặp nhiều thách thức nhất trong quá trình thực thi RCEP. Một trong số những mối quan tâm chính của Ấn Độ hiện nay là vấn đề chia sẻ dữ liệu điện tử, và nước này yêu cầu dữ liệu phải được lưu trữ tại địa phương. Ấn Độ muốn các quốc gia thành viên được duy trì quyền bảo vệ dữ liệu kỹ thuật số được người dùng trong nước tạo ra vì lý do bảo mật, lợi ích quốc gia và đảm bảo bí mật. Các nhà quan sát cho rằng những yêu cầu trên sẽ cho phép các chính phủ được phép yêu cầu các công ty đặt máy chủ ở trong nước, và từ đó kiểm soát luồng dữ liệu xuyên biên giới.

Tuy nhiên, Ấn Độ vừa phải tích cực đấu tranh trên bàn đàm phán RCEP, vừa phải xoa dịu các chính trị gia hoạt động trong nhóm công đoàn, xã hội dân sự và nhóm các nhà hoạt động địa phương. Ví dụ cụ thể như, đề xuất không mở cửa thị trường sữa của Ấn Độ khó lòng được Úc và New Zealand chấp nhận. Một số vấn đề khác cũng được coi là thách thức không nhỏ, như vấn đề tiếp cận thuốc giá rẻ kém chất lượng; đảm bảo lợi nhuận khai thác cho doanh nghiệp nội địa và phản đối tư nhân hóa trong một số ngành quan trọng như nước, năng lượng, giao thông và viễn thông; hay khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng sẽ khiến nhiều người sẽ bị bỏ lại phía sau.

Tới thời điểm hiện tại, có vẻ như các nước tham gia RCEP vẫn đang cố gắng thu hẹp sự khác biệt giữa họ bất chấp những thách thức vẫn còn tồn tại. Một loạt các cuộc họp theo lịch trình đã kết thúc tại Bangkok vào cuối tuần qua. Trong số các nội dung đàm phán, vấn đề dịch chuyển tự do nội khối RCEP đã được thông qua. Tuy nhiên, các nội dung khác như sản phẩm sữa đến thương mại điện tử và đầu tư nước ngoài vẫn còn khó nắm bắt và hiện chưa tìm được giải pháp phù hợp.

Nhìn chung, các bên đã nhất trí được 14 trên tổng số 20 chương được đàm phán. Ngoài ra, 2 chương khác cũng sắp đạt được đồng thuận. Các nhà đàm phán hy vọng rằng tất cả các vấn đề có thể sớm được giải quyết đúng theo tiến độ dự kiến trong những tuần tiếp theo. Bộ trưởng thương mại Thái Lan, Jurin Laksanawisit, cho biết ông khá lạc quan và tin rằng sáu chương đang đàm phán sẽ được giải quyết trước Hội nghị cấp cao ASEAN, dự kiến diễn ra vào đầu tháng 11 tới.

Tuy nhiên, xét về tổng thể, tiến độ đàm phán RCEP có vẻ khiến nhiều người thất vọng khi nhiều năm đã trôi qua mà thỏa thuận này chưa thể hoàn tất. Trong khi đó, chủ nghĩa bảo hộ đang ngày càng gia tăng và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vẫn đang diễn biến khó lường. Đối với các vấn đề mà RCEP hiện đang đối mặt, có một số phương thức có thể sử dụng để giải quyết, như kết hợp các cơ chế tạm thời để bảo vệ ngành công nghiệp địa phương, hoặc thông qua một số thỏa thuận tạm thời nhỏ hơn; nhưng điều này sẽ đi ngược lại những cam kết mà RCEP đưa ra ngay từ đầu. Nhìn chung, các cuộc họp về RCEP sẽ được đưa thông tin nhiều hơn trong các tuần tiếp theo. Đây là những thông tin rất đáng giá để lưu tâm.

Nguồn: The Diplomat

Từ khóa: RCEP, tiến độ đàm phán, Ấn Độ