EVFTA, một hiệp định thương mại thế hệ mới, được kỳ vọng sẽ tạo ra cả động lực và áp lực để khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) tại Việt Nam phát triển nhanh hơn, trở nên cạnh tranh hơn và vượt qua những hạn chế vốn có.

Trong ba thập kỷ qua, khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) tại Việt Nam đã phát triển theo cấp số nhân. Số lượng các doanh nghiệp đăng ký mới đã tăng lên đáng kể. Việc gia tăng số lượng các DNVVN đã thúc đẩy sự tăng trưởng mạnh mẽ của các doanh nghiệp khu vực tư nhân.

Các DNVVN đã đóng góp chính vào tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong những năm gần đây bằng cách tạo ra việc làm, góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện điều kiện sống, qua đó thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Khu vực DNVVN tại Việt Nam đã được hưởng lợi đáng kể từ các hiệp định thương mại quốc tế mà Việt Nam tham gia vào trong ba thập kỷ qua.

EVFTA, một hiệp định thương mại thế hệ mới, được kỳ vọng sẽ tạo ra cả động lực và áp lực để khu vực DNVVN tại Việt Nam phát triển nhanh hơn, trở nên cạnh tranh hơn và vượt qua những hạn chế vốn có mà họ đang phải đối mặt.

Theo EuroStat, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm 98% số doanh nghiệp xuất khẩu tại EU vào năm 2018. EVFTA được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội thị trường mới cho các doanh nghiệp châu Âu, đặc biệt là các DNVVN.

Các DNVVN trong nhiều lĩnh vực ở EU sẽ tiếp cận dễ dàng với hơn 90 triệu người tiêu dùng Việt Nam. Sản phẩm của các DNVVN châu Âu tại thị trường Việt Nam sẽ trở nên cạnh tranh hơn về giá do Việt Nam sẽ xóa bỏ tất cả các loại thuế xuất khẩu hiện hành bên cạnh việc xóa bỏ thuế quan.

Bên cạnh đó, lợi ích khác đối với các DNVVN Châu Âu nhờ EVFTA cũng bao gồm việc thực thi hiệu quả hơn các quyền sở hữu trí tuệ theo yêu cầu của hiệp định, bảo hộ tốt hơn nhãn hiệu, thương hiệu, bản quyền…, và giúp thủ tục cấp phép xuất khẩu đơn giản và minh bạch hơn.

Khu vực kinh doanh của Việt Nam đã được hưởng lợi đáng kể từ việc mở rộng thương mại quốc tế trong ba thập kỷ qua. EVFTA, một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, sẽ mang lại những lợi ích to lớn cho khu vực DNVVN tại Việt Nam.

EVFTA sẽ tạo động lực quan trọng để Việt Nam đẩy nhanh cải cách môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư và thương mại.

Những cải cách quan trọng sẽ đảm bảo các quy định nhất quán đối với các lĩnh vực như đầu tư, xuất nhập khẩu, thương mại xuyên biên giới, cung cấp dịch vụ xuyên biên giới, thâm nhập thị trường, tiếp cận các nguồn lực, mua sắm chính phủ, lao động…

Thúc đẩy quốc tế hóa các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam

EVFTA được kỳ vọng thúc đẩy quốc tế hóa các DNVVN Việt Nam và thúc đẩy sự phát triển của ngành thông qua việc mở rộng thị trường và các cơ hội kinh doanh. Thực tế cho thấy các hiệp định thương mại và đầu tư quốc tế có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với quá trình quốc tế hóa các DNVVN.

Ở Việt Nam, các DNVVN thường sử dụng quốc tế hóa như một công cụ để tăng trưởng và đạt được hiệu quả kinh tế theo quy mô mà không thể thực hiện được nếu chỉ hoạt động ở thị trường nội địa.

Theo APEC, trong quá trình quốc tế hóa, các doanh nghiệp Việt Nam hầu hết tham gia vào thương mại quốc tế (bao gồm cả xuất khẩu trực tiếp và nhập khẩu trực tiếp) và là nhà thầu phụ cho các doanh nghiệp nước ngoài bằng cách hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thúc đẩy nâng cấp chất lượng khu vực DNVVN ở Việt Nam

Để đạt được những lợi ích tiềm năng to lớn từ thị trường mở rộng do EVFTA mang lại, các DNVVN Việt Nam phải nâng cấp nhanh chóng để đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, xã hội và môi trường đặt ra cho các sản phẩm và dịch vụ tại thị trường EU.

Chắc chắn, các DNVVN Việt Nam sẽ nhận được yêu cầu nâng cấp quy trình sản xuất, công nghệ, cách thức quản lý, tiêu chuẩn lao động, điều kiện nhà xưởng để đủ điều kiện gia nhập vào các thị trường EU.

Ngoài ra, các DNVVN của Việt Nam sẽ phải chịu các yêu cầu khắt khe hơn liên quan đến truy xuất nguồn gốc, quy tắc xuất xứ và chỉ dẫn địa lý. Các DNVVN sẽ chịu áp lực đầu tư nhiều hơn vào công nghệ, kỹ thuật sản xuất, quản lý quá trình sản xuất.

Việc đầu tư này về lâu dài sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của các DNVVN Việt Nam. Giống như các nơi khác, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt động quốc tế ở Việt Nam cũng phát triển nhanh hơn so với các doanh nghiệp vừa và nhỏ chỉ tập trung vào thị trường trong nước.

Không chỉ vậy, EVFTA và EVIPA cũng sẽ thúc đẩy đầu tư chéo và hợp tác giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam và các doanh nghiệp châu Âu. Tiếp theo đó là việc chuyển giao công nghệ, kiến ​​thức, chuyên môn và kỹ năng từ các doanh nghiệp EU sang Việt Nam.

Đây được coi là tài sản quan trọng nhất và là lợi ích để các DNVVN Việt Nam phát triển và trở nên năng suất hơn, cạnh tranh hơn. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Kỹ thuật Việt Nam, "khi làm việc với các nhà đầu tư Châu Âu, các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội trúng thầu các hợp đồng phụ có giá trị cao hơn với mức độ chuyển giao công nghệ cao hơn".

Các nhà đầu tư châu Âu, không giống như một số nhà đầu tư khác, thường đưa ra giá trị hợp đồng phụ cao hơn, tương đương với 15-20% tổng hợp đồng. Ngoài ra, các hợp đồng này có điều kiện về các yêu cầu cao hơn áp dụng cho các doanh nghiệp Việt Nam về tiêu chuẩn kỹ thuật, chuẩn mực xã hội và môi trường, năng lực quản lý, kỹ năng của người lao động và chuyển giao công nghệ.

EVFTA sẽ yêu cầu tuân thủ chặt chẽ hơn việc bảo hộ sở hữu trí tuệ tại Việt Nam. EVFTA đã đưa ra các tiêu chuẩn mới về thực thi quyền sở hữu trí tuệ, mở ra một chương mới của Việt Nam thực thi quyền sở hữu trí tuệ hiệu quả. Việc tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ giữa các DNVVN và các tổ chức, cá nhân Việt Nam sẽ trở nên chặt chẽ hơn.

EVFTA được kỳ vọng sẽ thúc đẩy đầu tư nhiều hơn của khu vực doanh nghiệp và các doanh nghiệp vừa và nhỏ vào sở hữu trí tuệ. Đổi mới và sáng tạo mang lại các sản phẩm và dịch vụ mới - chất xúc tác để mang lại đầu tư.

Với EVFTA và các cải cách quy định khác do Chính phủ đưa ra nhằm củng cố các quy tắc và quy định về sở hữu trí tuệ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam có thể dựa vào sở hữu trí tuệ để tăng cường đổi mới và nâng cao năng suất.

Việc thực thi sở hữu trí tuệ hiệu quả hơn nhờ EVFTA cũng sẽ thúc đẩy đầu tư của các nhà đầu tư châu Âu vào Việt Nam, đặc biệt là trong các lĩnh vực mà việc bảo hộ sở hữu trí tuệ được quan tâm hàng đầu.

Được khuyến khích bởi các cơ hội thị trường mới tại thị trường EU, các DNVVN Việt Nam sẽ trở nên đổi mới hơn, cả về sản phẩm và dịch vụ cũng như cách thức các dịch vụ đó được cung cấp cho người tiêu dùng châu Âu. Điều này sẽ được hỗ trợ bởi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, xu hướng chuyển đổi số đang được cả EU và Chính phủ Việt Nam thúc đẩy.

Nguồn: Nhà Đầu tư

Từ khóa: hiệp định EVFTA, SMEs, doanh nghiệp vừa và nhỏ, FTA, hiệp định thương mại tự do